Zaproszeni przedstawiciele biur osób niepełnosprawnych działających przy Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Jagiellońskim zaprezentowali zakres wsparcia udzielanego studentom z niepełnosprawnością na swoich uczelniach. Pomocą biur objęci są także studenci biorący udział w wymianie w ramach programu Erasmus.
Znasz język obcy – skorzystaj z ERASMUSA
FRSE jest realizatorem programu „Uczenie się przez całe życie”, który umożliwia rozwój umiejętności i kompetencji, zdobywanie wiedzy oraz uczenie się w ciągu całego życia. W jego skład, oprócz programów COMENIUS, LEONARDO DA VINCI, GRUNDTVIG, wchodzi program sektorowy ERASMUS dla studentów i pracowników uczelni w krajach Unii Europejskiej.
W jego ramach studenci mogą otrzymać stypendium na wyjazdy do uczelni zagranicznych na część studiów lub praktyki, zaś pracownicy naukowi dofinansowanie do wyjazdów w celu prowadzenia zajęć lub w celach szkoleniowych.
Studenci z niepełnosprawnością mogą otrzymać dodatkowe dofinansowanie na następujące cele: koszty podróży osoby towarzyszącej, koszty utrzymania osoby towarzyszącej czy koszty specjalnych materiałów dydaktycznych.
Dofinansowanie może otrzymać niepełnosprawny student posiadający orzeczenie o lekkim, umiarkowanym bądź znacznym stopniem niepełnosprawności, pod warunkiem złożenia odpowiedniego wniosku dostępnego na stronie programu ERASMUS i spełnieniu określonych warunków wymaganych w programie.
Jednym z najważniejszych warunków ubiegania się o uczestnictwo w projekcie jest znajomość języka obcego pozwalającego na kontynuowanie studiów na zagranicznej uczelni. Wymagane jest też potwierdzenie tej uczelni, że będzie w stanie umożliwić naukę studentowi, biorąc pod uwagę jego niepełnosprawność.
Studenci niepełnosprawni mogą otrzymać dofinansowanie, które stanowi uzupełnienie do maksymalnej kwoty określonej przez Komisję Europejską. Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mogą ubiegać się o dodatkowe kwoty na ściśle określony cel.
Rozliczenie dofinansowania w projekcie jest bardzo proste – wymaga złożenia w odpowiednim czasie po jego zakończeniu oświadczenia woli bez konieczności dokumentowania poniesionych wydatków. Jedynie otrzymane dodatkowe kwoty na ściśle określony cel wymagają udokumentowania ich poniesienia.
W roku akademickim 2010/2011 FRSE planuje dwa terminy składania wniosków: do 21 lipca 2010 r. na semestr zimowy i do 1 stycznia 2011 na semestr letni. – Są to na razie planowane terminy składania wniosków, ale spotkania z przedstawicielami uczelni pozwolą wypracować nowe dogodne okresy aplikowania o dofinansowanie – mówi Katarzyna Żochowska z FRSE.
W roku akademickim 2009/2010 do 15 kwietnia (semestr letni) wpłynęło 46 wniosków z 19 uczelni, z czego 5 dotyczyło dofinansowania wyjazdów na praktykę, pozostałe wyjazdów na studia. Jest to znikoma ilość jak na możliwości środków, które mogą być przeznaczone na ten cel.
Powodem tak niewielkiego zainteresowania studentów korzystaniem z tej formy podwyższania swoich umiejętności i zdobywania wiedzy jest obawa studentów z niepełnosprawnością o sprostanie wymogom na zagranicznej uczelni i – chyba – słaba znajomość jeżyków obcych. Warto mimo wszystko inwestować w wiedzę i znajomość języków obcych, dzięki czemu poszerzają się możliwości rozwoju indywidualnego.
Nie przywileje, ale stworzenie równych szans studentom niepełnosprawnym
Paweł Wdówik z Uniwersytetu Warszawskiego i Ireneusz Białek z Uniwersytetu Jagiellońskiego, odpowiedzialni za pracę Biur ds. Osób Niepełnosprawnych, zgodnie podkreślali, że jeśli osoba niepełnosprawna chce być studentem na reprezentowanych przez siebie uczelniach musi przejść taką samą procedurę jak każdy inny kandydat.
W momencie, kiedy już jest studentem może skorzystać z pomocy Biura ds. Osób Niepełnosprawnych w zakresie udostępnienia niezbędnego wsparcia technicznego umożliwiającego uczestnictwo na zajęciach lub też w zakresie dopasowania programu zajęć i form zaliczania egzaminów.
Obaj panowie są zdania, że np. wydłużenie czasu egzaminu studentowi niepełnosprawnemu nie jest jego przywilejem, a stworzeniem równych szans na studiowanie. Dalecy są od podejścia, że student z niepełnosprawnością powinien być traktowany pobłażliwie tylko z tego powodu swej dysfunkcji.
Niestety, zdarzają się przypadki, że student rezygnuje ze studiów w momencie, kiedy zdał sobie sprawę, że jego niepełnosprawność nie pozwoli na odbycie wymaganych praktyk, a co za tym idzie umiejętności niezbędnych do wykonywania przyszłej pracy.
Ireneusz Białek UJ
Katarzyna Żochowska FRSE
Paweł Wdówik UW
Głównymi zadaniami uczelni wobec studentów z niepełnosprawnością jest stwarzanie równych szans w dostępie do oferty uczelni, zagwarantowanie pełnego uczestnictwa w aktywnościach akademickich, przeciwdziałanie praktykom dyskryminującym osoby niepełnosprawne oraz zapewnienie przestrzegania tych samych praw i obowiązków dotyczących wszystkich studentów.
Wdrażane rozwiązania dla tych studentów nie mogą naruszać kluczowych elementów procesu kształcenia, którym – według Pawła Wdówika – jest składnik, którego brak nie pozwala na zdobycie pełnej wiedzy wymaganej dla danego kursu, a tym samym nie umożliwia jego ukończenia. Wprowadzane rozwiązania nie powinny także naruszać bezpieczeństwa finansowego uczelni.
Na Uniwersytecie Jagiellońskim realizowany jest projekt DARE2 Świadomość niepełnosprawności – Nowe wyzwania dla pracowników, który realizowany jest w ramach programu Life Long Learning – Transfer Innowacji Leonardo da Vinci.
Celem tego projektu jest łamanie stereotypów i schematów myślowych na temat osób niepełnosprawnych, zapoznanie się z alternatywnymi technikami komunikacyjnymi wykorzystywanymi przez osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności (np. osoby niesłyszące), zapoznanie się z metodami zajęć oraz przygotowywanie materiałów w formie zaadaptowanej do potrzeb tych studentów.
Istotne znaczenie ma także znajomość nowoczesnych urządzeń wykorzystywanych przez osoby niepełnosprawne. Dzięki temu poprawia się nie tylko jakość kształcenia, ale także podejście do studentów z niepełnosprawnością.
Polskie uczelnie otwierają się na osoby niepełnosprawne, ale pod warunkiem wspólnego działania kadry akademickiej i samych studentów niepełnosprawnych przy wypracowywaniu możliwie najlepszych standardów studiowania.
Działania biur ds. osób niepełnosprawnych wpisują się na stałe w codzienny tok studiowania i udzielania wsparcia tym niepełnosprawnym studentom, którzy wymagają większego wkładu pracy w procesie edukacji na poziomie wyższym.
Tym bardziej powinno im zależeć aby korzystać z dostępnych możliwości podwyższania swoich umiejętności i uczestniczenia w różnorodnych programach jak np. ERASMUS. Inwestycja w siebie jest najlepszą inwestycją na przyszłość. Nie tylko w przypadku osób niepełnosprawnych.
Więcej szczegółów na temat programu ERASMUS oraz niezbędne formularze znajduje się na stronie www.erasmus.org.pl.
Tekst i fot.: Dariusz Opioła
