Projekt ustawy o wsparciu dzieci, uczniów i rodzin – w wykazie prac legislacyjnych rządu

Projekt ustawy o wsparciu dzieci, uczniów i rodzin, wprowadzający zmiany w sposobie oceny potrzeb dzieci i uczniów z niepełnosprawnościami oraz udzielania im wsparcia, znalazł się w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.

Jak podano organem odpowiedzialnym za opracowanie projektu jest Ministerstwo Edukacji i Nauki oraz, że planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to pierwszy kwartał 2022 r.

„Podstawowym celem projektu ustawy jest zapewnienie wysokiej jakości wczesnej edukacji i opieki każdemu dziecku (oraz jego rodzinie, jeśli będzie to potrzebne), od momentu urodzenia do podjęcia przez nie nauki w szkole. Nowe regulacje mają na celu zapewnienie wczesnej pomocy dzieciom i rodzinom wychowującym i oczekującym dzieci, także w okresie prenatalnym” – czytamy w opisie projektu. Podano w nim także, że w projekcie proponuje się również wprowadzenie nowych rozwiązań w zakresie oceny potrzeb dzieci i uczniów oraz planowania na tej podstawie działań wspierających, ujętych w rozwiązaniach dotyczących oceny funkcjonalnej.

W projekcie ustawy planuje się wprowadzenie nowych rozwiązań oraz modyfikację dotychczasowych regulacji, które umożliwią stworzenie krajowego systemu wsparcia dzieci, uczniów i rodzin.

Przepisy określą zadania ministrów, jednostek i placówek, które wejdą w skład krajowego systemu, jego cele, zasady i warunki współpracy międzyresortowej w celu właściwej realizacji zadań w ramach krajowego systemu, jak również wartości, którymi należy kierować się, realizując zadania. W ustawie określone zostaną również zadania powiatów, gmin oraz działających lokalnie instytucji i organizacji, które będą współpracować w ramach sieci w opracowywaniu i realizacji indywidualnych planów wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i wsparcia rodzin oraz indywidualnych planów wsparcia uczniów i ich rodzin.

Koordynacja współpracy w ramach sieci będzie należała do zadań publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych. Rozwiązania w powyższym zakresie maja wejść w życie 1 września 2022 r.

W projekcie ma być zaproponowany nowy modelu wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i wsparcia rodzin (WWR), który zintegruje dotychczasowe rozwiązania oferowane dzieciom w wieku od urodzenia do rozpoczęcia nauki w szkole, tj. wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, pomoc psychologiczno-pedagogiczną, odpowiednio kształcenie specjalne lub zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze i skoordynuje je z pomocą udzielaną rodzinie. Planuje się udzielanie wsparcia w ramach WWR na trzech poziomach odpowiednich do ich potrzeb. Rozwiązania tego dotyczące mają wejść w życie 1 września 2023 r.

Zaproponowana ma być też zmiana sposobu oceny potrzeb dzieci i uczniów oraz planowania, udzielania i oceny efektywności udzielanego wsparcia oraz sposobu finansowania zadań w tym zakresie.

W ocenie funkcjonalnej będą uwzględniane informacje z obserwacji tego, jak dzieci funkcjonują w codziennych sytuacjach i na jakie trudności napotykają oraz to, w jaki sposób środowisko wpływa na to funkcjonowanie, a także analizowane będą efekty uczenia się (ocenianie) i wyniki diagnozy specjalistycznej, jeżeli taka zostanie przeprowadzona. Kluczowym celem ma być rozpoznanie wszelkich barier utrudniających uczenie się, rozwój dziecka lub ucznia i jego włączenie społeczne oraz ustalenie planu działań. Nauczyciele i nauczyciele specjaliści mają zostać wyposażeni w narzędzia służące rozpoznawaniu potrzeb dzieci i uczniów oraz planowaniu na tej podstawie odpowiedniego wsparcia.

Instrumenty wsparcia będą opierać się na trzypoziomowym modelu, z którym związane są również mechanizmy finansowania: uniwersalne instrumenty wsparcia zapewnianego wszystkim dzieciom i uczniom (tzw. standard A); wsparcie edukacyjno-specjalistyczne udzielane na podstawie rozpoznania dokonanego w szkole przez nauczyciela lub w trakcie konsultacji zespołowych; dodatkowe wsparcie edukacyjno-specjalistyczne dla uczniów potrzebujących zwiększonej i długotrwałej pomocy uruchamianej na podstawie oceny funkcjonalnej przeprowadzanej w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Rozwiązania w tym zakresie mają wejść w życie 1 września 2023 r.

Podano także, że w projekcie będą zaproponowane standardy zatrudnienia nauczycieli specjalistów w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, w tym ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi, i integracyjnych. Zostanie określony minimalny wymiar zatrudnienia w zależności od liczby dzieci lub uczniów wraz ze wskazaniem minimalnego wymiaru danej specjalności (np. pedagog specjalny), jak również zadania tych nauczycieli specjalistów.

Rozwiązania w powyższym zakresie maja być wprowadzane stopniowo. Od 1 września 2022 r. do 1 września 2024 r. będą obowiązywać standardy zatrudnienia nauczycieli specjalistów w zmniejszonym wymiarze. W zależności od liczby uczniów wymiar etatów specjalistów ma przedstawiać się następująco: do 30 uczniów – 0,25 etatu; od 31 do 50 uczniów – 0,5 etatu; od 51 do 100 uczniów – 1 etat; powyżej 100 uczniów – 1,5 etatu + 0,2 etatu na każdych następnych 100 uczniów.

Docelowe standardy zatrudnienia nauczycieli specjalistów, które – zgodnie z opisem projektu – będą obowiązywać to od 1 września 2024 r. to: do 10 uczniów – 0,25 etatu; od 11 do 20 uczniów – 0,4 etatu; od 21 do 30 uczniów – 0,6 etatu; od 31 do 40 uczniów – 0,8 etatu; od 41 do 50 uczniów – 1 etat; od 51 do 100 uczniów – 1,5 etatu; powyżej 100 uczniów – 2 etaty + 0,2 etatu na każdych następnych 100 uczniów.

Tak jak dotychczas w systemie oświaty będą funkcjonowały przedszkola i szkoły ogólnodostępne, integracyjne i specjalne oraz przedszkola i szkoły ogólnodostępne z oddziałami integracyjnymi lub specjalnymi, a o wyborze rodzaju przedszkola czy szkoły nadal będą decydowali rodzice uczniów, którzy dzięki wynikom oceny funkcjonalnej, będą mogli trafniej zdecydować o formie kształcenia najbardziej korzystnej z punktu widzenia potrzeb dziecka.

Projektowane zmiany mają umożliwić wdrożenie większego wsparcia dla przedszkoli i szkół, w szczególności szkół ogólnodostępnych przez specjalistyczne placówki, którego celem będzie poprawa dostępu do uczenia się i edukacji włączającej. Istotne znaczenie będzie miało przygotowanie rozwiązań umożliwiających pełnienie nowe dodatkowej roli przez szkoły specjalne – proponuje się utworzenie Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW). Do najważniejszych zadań SCWEW będą należały: wsparcie i doradztwo metodyczne dla nauczycieli oraz pozostałej kadry przedszkoli i szkół, wsparcie dla dzieci lub uczniów i rodziców, zapewnienie dostępu do sprzętu i wyposażenia specjalistycznego poprzez działanie wypożyczalni, działalność informacyjna i edukacyjna o edukacji włączającej.

Prowadzenie SCWEW jako możliwość ma zostać wprowadzona od 1 września 2022 r., natomiast od 1 września 2025 r. ma stać się zadaniem obowiązkowym powiatu, z możliwością zawarcia porozumienia na zapewnienie wsparcia ze strony SCWEW prowadzonego przez inny powiat w sytuacji, gdy dany powiat nie prowadzi placówki specjalnej. Uruchomienie działalności Centrum Koordynującego planowane jest natomiast od 1 września 2022 r., co pozwoli na zapewnienie realizacji działań związanych z przygotowaniem jednostek systemu oświaty do realizacji nowych rozwiązań.

W projekcie ma być także zaproponowane uzupełnienie obecnych możliwości doskonalenia oraz rozwoju zawodowego nauczycieli i specjalistów o superwizję. Superwizja ma być organizowana indywidualnie lub w maksymalnie 10-osobowych grupach. Proponuje się, aby prowadzenie superwizji i udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych i wychowawczych było jednym z zadań SCWEW. Rozwiązania tego dotyczące mają wejść w życie 1 września 2024 r. (PAP)

Danuta Starzyńska-Rosiecka, fot. pixabay.com
Data publikacji: 08.12.2021 r.