1 kwietnia br. weszły w życie przepisy ustawy o języku migowym i innych środkach wspierania komunikowania się. Przypomnijmy, że celem przyjętej w sierpniu 2011 roku ustawy jest niwelowanie barier, które utrudniają osobom niesłyszącym integrację i funkcjonowanie w społeczeństwie - w tym komunikowanie się i załatwianie spraw w urzędach.
Dotyczy ona uprawnień osób głuchych, niedosłyszących oraz głuchoniewidomych, a także członków ich rodzin i osób z nimi zamieszkujących. Podstawową zasadą przyświecającą zawartym w ustawie regulacjom jest prawo do swobodnego wyboru metody komunikowania się przez osoby niesłyszące, które we własnym zakresie podejmują decyzję o korzystaniu z Polskiego Języka Migowego, Systemu Językowo-Migowego lub sposobu komunikowania się osób głuchoniewidomych. Obowiązki wynikające z ustawy obciążają przede wszystkim organy administracji publicznej, zobligowane do udostępnienia osobom niesłyszącym usługi zapewniającej komunikowanie się, np. za pomocą poczty elektronicznej, wiadomości tekstowych (SMS, MMS, wiadomości przesyłanych za pośrednictwem komunikatorów internetowych), komunikacji audiowizualnej (w tym również z wykorzystaniem komunikatorów internetowych) lub przesyłanie faksów. Pomoc jest udzielana bezpłatnie, a uprawniony powinien zgłosić chęć skorzystania z usługi z co najmniej trzydniowym wyprzedzeniem, wskazując jednocześnie wybraną przez siebie metodę komunikowania się.
Przed wejściem w życie ustawy w urzędach trwały przygotowania do obsługi osób niesłyszących zgodnie z nowymi zasadami: urzędnicy uczestniczyli w szkoleniach i uczyli się języka migowego. Wzrosło też zainteresowanie kursami języka migowego wśród osób niebędących urzędnikami, np. studentów – jego znajomość zaczyna być postrzegana jako atut na rynku pracy. Kilkudziesięciogodzinne kursy dla wybranych pracowników administracji to jednak za mało, by zapewnić sprawną obsługę niesłyszących klientów w urzędach, dlatego też – w ramach przygotowań do wejścia w życie nowych przepisów – poszukiwano rozwiązań technologicznych, które by to ułatwiły; tutaj jednak problemem mogą być koszty takich usprawnień.
Jednym z pomysłów na umożliwienie urzędnikom komunikacji z osobą posługująca się językiem migowym jest stosowanie wideotłumacza – aplikacji, przy pomocy której rozmowa z osobą niesłyszącą jest tłumaczona w czasie rzeczywistym przez tłumacza języka migowego. Tłumacz porozumiewa się z osobą niesłyszącą używając języka migowego, urzędnik natomiast słyszy głos tłumacza; jako nośnik informacji wizualnej i głosowej wykorzystywana jest wideorozmowa. Koszt użytkowania takiej aplikacji wynosi około 250 złotych za stanowisko. Korzystają z niej już niektóre jednostki samorządowe, np. urzędy w Łodzi.
Wciąż jednak nie jest możliwe stosowanie niektórych ułatwień dla niepełnosprawnych przewidzianych w ustawie. Nie weszły jeszcze w życie dwa istotne dla realizacji jej przepisów akty wykonawcze Ministra Pracy i Polityki Społecznej: rozporządzenie w sprawie dofinansowania kosztów szkolenia polskiego języka migowego, systemu językowo-migowego, sposobu komunikowania się osób głuchoniewidomych lub tłumacza-przewodnika oraz rozporządzenie w sprawie zakresu oraz zasad funkcjonowania rejestru tłumaczy polskiego języka migowego, systemu językowo-migowego i sposobu komunikowania się osób głuchoniewidomych. Projekty obu aktów są już gotowe, ich przepisy prawdopodobnie więc wkrótce zaczną obowiązywać.
