UŚ Rektorat, deptak, fot. Wikipedia
W tym roku Uniwersytet Śląski w Katowicach obchodzi 55. rocznicę powstania. Wiele się zmieniło przez te lata, szczególnie w kwestii dostępności uczelni dla studentów ze szczególnymi potrzebami.
Dostępność to troska o szczegóły. Uda się ją uzyskać tylko wtedy, gdy każdy – pracownik, doktorant i student – będzie uważny na osoby o niestandardowych potrzebach.
Od ponad 20 lat w Uniwersytecie Śląskim realizowane są projekty mające na celu lepsze dopasowanie uczelni do indywidualnych potrzeb. Jest to z jednej strony dostosowanie na poziomie architektonicznym, dzięki czemu osoby z niepełnosprawnością czy rodzice małych dzieci mogą swobodniej funkcjonować w kampusach uniwersyteckich; z drugiej strony dostosowanie na poziomie organizacji udziału w zajęciach – tutaj istnieje możliwość indywidualnego dostosowania studiów, korzystania ze specjalistycznego sprzętu i wypożyczenia urządzeń wspierających, takich jak laptopy, skanery, lupy, dyktafony i inne; a także pomoc asystenta osoby z niepełnosprawnością.
Na Uniwersytecie w ramach Centrum Obsługi Studentów działa koordynatorka ds. dostępności – Anna Nawrot, która bardzo chętnie wspiera wszystkich w pracy nad zwiększaniem dostępności.
– Ludzie się zmieniają i zmieniają się też ich potrzeby, a my staramy się jak najszybciej reagować na sygnały od studentów z niepełnosprawnościami, którzy nam takie potrzeby dostosowania zgłaszają. Dotyczy to zarówno strony internetowej, jak i barier architektonicznych czy problemów komunikacyjnych oraz wszelkich innych zagadnień. Jesteśmy tu po to żeby im pomagać na bieżąco. Działa w Uniwersytecie też oddolna grupa studenckiego wsparcia, z którą bardzo dobrze współpracujemy.
– Centrum Obsługi Studentów dobrze się zajmuje sprawami studentów z niepełnosprawnościami. Ja sam dosyć mocno zaangażowałem się w sprawy poprawy dostępności. Często komunikuję się z osobami, którym także na tym zależy. Jestem studentem już czwarty rok i można powiedzieć, że przecierałem szlaki w spawie dostępności i często zgłaszałem co należy poprawić żeby było lepiej. Największym problemem na moim wydziale, Wydziale Humanistycznym, są windy, które dosyć często się psują, ale też szybko są naprawiane, po zgłoszeniu usterki. Podobnie psują się podnośniki i specjalne windy dla wózków, ale jeśli wszyscy współpracujemy ze sobą, to szybko zgłaszane są takie rzeczy. Ważne żeby to zauważać i chcieć pomagać. Najgorsza jest obojętność, bo bardzo dużo od nas zależy – przekonuje Patryk Laksa, student polonistyki.
– Uniwersytet Śląski przykłada bardzo dużą wagę do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Zdarzają się oczywiście sytuacje, w których sprzęt, z powodów niezależnych od nas, szwankuje, jednak problemy te są niezwłocznie diagnozowane i naprawiane. – zapewnia Małgorzata Poszwa, rzecznik prasowy Uniwersytetu Śląskiego.
Na Uniwersytecie tworzona jest specjalna aplikacja, której jednym z głównych celów jest przeciwdziałanie obojętności. Każdy student napotykający na barierę, która wynika na przykład z usterki – może łatwo zgłosić potrzebę asysty i obecni wokół użytkownicy aplikacji otrzymają informację, że mogą komuś pomóc. Aplikacja ta będzie również wspierała nawigowanie po kampusie akademickim osób niewidomych, słabowidzących i z innymi specjalnymi potrzebami. Dodatkowo na każdym wydziale, czyli blisko studenta, funkcjonuje wydziałowy koordynator ds. studentów z niepełnosprawnościami, który przekazuje zainteresowanym informacje o możliwych udogodnieniach. Student może także bezpośrednio zgłosić się do takiego koordynatora o wsparcie.
– Uniwersytet jako miejsce w mieście, w środowisku to jest taka grupa ludzi, którzy mają współpracować twórczo. Gdy myślimy o całej społeczności, to myślimy o różnorodności. O wszystkich ludziach, którzy tutaj są, niezależnie od tego czym się zajmują – czy są to studenci, czy pracownicy, ale także z punktu widzenia ich możliwości, ich potrzeb. Ważne jest to, że osoby które identyfikujemy jako osoby ze szczególnymi potrzebami, albo ich nie identyfikujemy, to są po prostu nasi ludzie, my jesteśmy wszyscy razem – wyjaśnia dr Katarzyna Trynda, prof. UŚ, prorektorka ds. kształcenia i studentów. – To nie znaczy, że chcemy ich traktować jakoś specjalnie – nie! My chcemy ich traktować normalnie i dać im równe szanse. Dlatego bardzo dużo czasu poświęcamy na budowanie takiej kultury organizacji otwartej dla wszystkich, czyli żeby każdy mógł robić, to co u nas chce robić. Centrum Obsługi studenta dba o to, aby każdy student był otoczony taką opieką, jakiej potrzebuje. Te działania dotyczą także polityki dostępności, dostosowania do możliwości całej społeczności i naszych gości, którzy nas odwiedzają, wszystkich przestrzeni naszego uniwersytetu i procedur jakie mamy. Osoby ze specjalnymi potrzebami podczas pobytu na uniwersytecie nie trafiają na bariery. Najważniejsi są ludzie i działanie, a nie wypracowywanie bardzo skomplikowanych procedur postępowania. Jesteśmy teraz na tyle dojrzałą organizacją, że poradzimy sobie właściwie z każdym problemem – zapewnia dr Katarzyna Trynda.
Studenci ze specjalnymi potrzebami mogą korzystać z programu indywidualnego dostosowania studiów. W ramach programu zapewniane są inne formy uczestniczenia w zajęciach oraz zaliczania przedmiotów, dodatkowe materiały, a także asystentów dla osób wymagających pomocy, np. w poruszaniu się. Funkcjonuje także projekt mentorski obejmujący szkolenia dla wykładowców w zakresie pomocy osobom ze specjalnymi potrzebami.
Osoby z niepełnosprawnością studiujące na Uniwersytecie Śląskim mogą korzystać również z takich form wsparcia jak stypendium dla osób niepełnosprawnych, dostęp do zdigitalizowanych zbiorów bibliotecznych w Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej czy bezpłatne konsultacje psychologiczne.
Adaptacja 20. uczelnianych budynków do potrzeb osób z dysfunkcjami, specjalna aplikacja, szkolenia dla nauczycieli akademickich i pracowników – to założenia czteroletniego projektu realizowanego na Uniwersytecie Śląskim dzięki unijnemu wsparciu. Na realizację projektu „DUO – Uniwersytet Śląski uczelnią dostępną, uniwersalną i otwartą”, którego działania zakładają współpracę ekspertów zewnętrznych, pracowników uczelni i studentów, Uniwersytet Śląski otrzymał 15 mln zł.
Głównym celem projektu jest zwiększenie zakresu dostępności oraz poziomu otwartości i uniwersalności uczelni, poprzez udoskonalenie wsparcia edukacyjnego. W ramach projektu nauczyciele akademiccy oraz kadra kierownicza i pracownicy administracji otrzymują wsparcie w zakresie pracy ze studentami z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, szczególnie z zaburzeniami całościowymi i psychicznymi.
Realizowane są między innymi szkolenia z różnych dziedzin związanych z dostępnością oraz wizyty szkoleniowo-studyjne. Podnoszone są kompetencje pracowników uczelni w zakresie innowacyjnych umiejętności dydaktycznych i informatycznych oraz ich wykorzystania w procesie kształcenia, prowadzenia dydaktyki zgodnie z ideą edukacji włączającej oraz kompetencje zarządcze kadr kierowniczych i administracyjnych z zakresu dostępności.
W ramach projektu funkcjonują zespoły interdyscyplinarne, dzięki czemu wdrażane są procedury zapewniające uniwersalność i dostępność zarówno działań wewnątrz jak i na zewnątrz uczelni..
Najistotniejszym elementem tego obszaru, jak i całego projektu jest utworzenie w budynkach uczelni „pokoi wyciszeń”, do których będą mogły się udać osoby studiujące mające trudności w uczestniczeniu w zajęciach z grupą. Za pomocą streamingu będą one miały możliwość udziału w zajęciach w sposób zdalny. Planowane jest także zwiększenie dostępności architektonicznej w niektórych budynkach uniwersyteckich.
Ewa Maj, fot. autorka, Biurous, CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org
Data publikacji: 27.06.2023 r.
