Laureaci konkursu piosenkarskiego, nagrody wręczali R. Lewandowska - wiceprezydent Grudziądza, s. B. Chrapek - siostra Patrona i K. Ardanowski - poseł
25. Ogólnopolski Przegląd Twórczości Artystycznej Niepełnosprawnych, który się odbył w dniach 21-24 sierpnia, w Grudziądzu, a także wystawa prac plastycznych i Koncert Galowy Laureatów OPTAN – za nami. Ćwierć wieku bawił, wzruszał i zachwycał publiczność i uczestników. Jak zawsze jego organizatorem było Centrum Rehabilitacji im. ks. Bpa Jana Chrapka w Grudziądzu – które w maju obchodziło 30-lecie swojego funkcjonowania – z osobistym zaangażowaniem prezes Krystyny Grabowskiej, pod Honorowym Patronatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Od 25. lat jurorzy grudziądzkiego OPTAN-u oceniają umiejętności plastyczne twórców z niepełnosprawnościami w konkursie „Radość tworzenia radością życia” oraz recytatorskie w konkursie „Widzimy ten sam świat” i piosenkarskie w konkursie „Latarnia”.
Przebieg przeglądu
Przesłuchania konkursowe oraz analiza prac przeprowadzone zostały w terminie 22-23 sierpnia, jurorom zaprezentowano utwory piosenkarskie, recytatorskie, prace malarskie, rzeźby oraz fotografie.
Także i w tym roku podkreślali oni niezwykle wysoki poziom przedstawionych zarówno prac plastycznych jak i prezentacji słownych i muzycznych. Wiele lat temu jeden z jurorów wypowiedział znamienne słowa, określające istotę grudziądzkiego przeglądu: „sztuka jest jedna, dobra, albo zła. W jej odbiorze nie ma znaczenia żadna dysfunkcja jej twórcy”.
Co roku obok artystów znanych jurorom pojawiają się nowi, wrażliwi, pracowici i niezwykle utalentowani. Tak też było i tym razem. Czterodniowe spotkania zwieńczone wystawą prac malarskich i występami wokalnymi oraz prezentacjami recytatorskimi na uroczystej gali w Centrum Kultury Teatr w Grudziądzu pokazały olbrzymią wrażliwość twórców z niepełnosprawnościami, ich talenty i umiejętności artystyczne.
Odsłaniając czar i magię tworzenia potrafili nie tylko pokazać swoje pasje, zaprosili także do swojego intymnego świata artystycznych emocji i przeżyć. Tegoroczny OPTAN w zgodnej opinii jurorów i publiczności osiągnął prawdziwe wyżyny artystycznych prezentacji.
Dodatkowo podczas trwania Przeglądu odbyły się:
– otwarcie wystawy „Malarstwo i rzeźba Artystów Teatru Życia im. ks. Biskupa Jana Chrapka, 22 sierpnia w Galerii Zespołu Placówek Młodzieżowych BURSA;
– uroczyste otwarcie wystawy „Malarstwo i rzeźba Artystów Teatru Życia im. ks. Biskupa Jana Chrapka 1998 – 2023”, 23 sierpnia w Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi;
– koncert Artystów Teatru Życia im. ks. Biskupa Jana Chrapka pt. „Przyjaciele po to są” 23 sierpnia w Zespole Placówek Młodzieżowych BURSA.
Uroczystą Galą Jubileuszową 25-lecia OPTAN rozpoczął pokaz multimedialny „25 lat Teatru Życia im. ks. Biskupa Jana Chrapka i XXV Przeglądu OPTAN 2023”.Później odbył się niezwykły Koncert „Artyści Teatru Życia – Ernestowi Bryllowi”. Artyści w ten niepowtarzalny sposób wyrazili swoje podziękowanie dla poety za 25-letnią opiekę artystyczną, promocję i wsparcie projektu Teatr Życia. W koncercie wystąpili uczestnicy przeglądu: Dariusz Buczek, Joanna Przyborowska, Natalia Smogulecka, Agata Zakrzewska oraz gościnnie Danuta Błażejczyk. Zaprezentowali oni utwory m.in. znane z oratoriów i musicali „Zagrajcie nam wszystkie srebrne dzwony”, „Na szkle malowane”, i „Kolęda nocka”.
Po ogłoszeniu wyników, wręczeniu nagród, dyplomów i wyróżnień odbył się Koncert Galowy Laureatów OPTAN 2023 oraz . występ Jacka Kawalca. Uroczystą Galę prowadziła Zofia Czernicka.
Obcowanie ze sztuką na co dzień
Zaprosiliśmy do rozmowy prof. Annę Janosz, jurorkę w przeglądzie. Zapytana, czy w tegorocznej edycji OPTANU jest po raz pierwszy w tej roli w konkursie recytatorsko-wokalnym odpowiedziała: – Od co najmniej kilkunastu lat pani Krystyna Grabowska zaprasza mnie do grona jurorów, co poczytuję sobie za wielki zaszczyt, również pracę z artystami niepełnosprawnymi. Stąd mam pewne przemyślenia i pewne doświadczenia tego, co tutaj każdego roku się odbywa. Jestem profesorem sztuk muzycznych, pracuję w Akademii Muzycznej i na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, też na wydziale artystycznym. Jestem głównie dyrygentem, ale pracowałam przez wiele lat z chórami nie tylko jako dyrygent, ale też wokalistka i prowadząca emisję głosu. Oczywiście była to praca z artystami głównie recytującymi czy śpiewającymi. Można powiedzieć, że zajmuję się tym na co dzień.
Poproszona o ocenę 25. edycji przeglądu na przestrzeni ćwierćwiecza podkreśliła, że ma okazję niektórych artystów posłuchać już po raz kolejny i ku swojej wielkiej radości zauważa jak oni się wspaniale rozwijają – z punktu widzenia świadomości operowania głosem, świadomej interpretacji tekstów i treści, które są zawarte w piosenkach. – Myślę, że to też jest piękne, że każdego roku pojawiają się nowi artyści, którzy chcą się zaprezentować przed jurorami, przed pozostałymi uczestnikami, chcą się czegoś nauczyć, chcą posłuchać, co jurorzy mają im do powiedzenia. I jest taka nadzieja, że będą przybywali na kolejne OPTAN-y i będą chcieli brać udział w przeglądzie konkursowym – podkreśliła.
– W moim odczuciu – ci ludzie przyjeżdżają również po to, aby z sobą po prostu być. Bo ta potrzeba integracji ludzi, którzy mają podobne zainteresowania jest bardzo ważna. A druga, uczestnictwo i spotkania z innymi artystami jest również spełnieniem potrzeby kontaktu ze sztuką, zaspokojenia potrzeb wewnętrznych naszego człowieczeństwa. Chcemy dotykać sztuki, dotykać dzieła, dotykać dźwięku. Każdy z nas chce przez muzykę coś pięknego przeżywać. Myślę, że ci bardzo świadomi artyści chcą, aby ich traktować po prostu, jak ludzi, którzy mają bądź nie mają zdolności artystycznych – dodała prof. Jarosz.
Wskazała na przykłady osób, dla których OPTAN stanowił jakąś trampolinę do kariery wokalnej czy artystycznej. Niektórzy uczestnicy przeglądu rzeczywiście realizują się poprzez muzykę, która staje się ich zawodem, sposobem na życie. – Zastanawiając się i analizując te 25 lat można powiedzieć, że na pewno tak. Choć myślę, że pewno nie to jest najważniejsze dla nich, ale mamy również artystów, którzy odnieśli bardziej spektakularny sukces. Najważniejsze jest to, żeby na co dzień obcować ze sztuką. Myślę, że to jest priorytet i najważniejszy cel tego rodzaju imprezy – podsumowała pani profesor.
Konfrontacja sprzyja rozwojowi artystycznemu
Przewodniczącym jury w konkursie piosenkarsko-recytatorskim był Tadeusz Woźniak, znany kompozytor, muzyk i wokalista. Jako wieloletniego jurora obecnego na OPTAN-ie i mającego pewien obraz tego wydarzenia, także zapytaliśmy o ocenę przeglądu na przestrzeni tych wielu lat. – Myślę, że trzeba to widzieć poprzez odbiór ludzi, którzy w tym uczestniczą, ile to daje im radości. Ponieważ jesteśmy zobowiązani, jako społeczeństwo naszym najsłabszym dać tyle, ile to możliwe, na co nas stać, zarówno w sensie materialnym i psychicznym – powiedział artysta. – Myślę, że w tej roli ten festiwal spełnia swoją funkcję, choć naturalnie nie tylko festiwalami trzeba to realizować. Niemniej dla osób, które pragną się wykazać, czy to muzykując, czy to malując jest to niezwykle ważne doroczne wydarzenie w życiu, bo poważna ich część przyjeżdża tu co roku.
Podsumowując 25. Ogólnopolski Przegląd Twórczości Artystów Niepełnosprawnych OPTAN 2023 można powiedzieć, że podstawową ideą organizacji tego typu wydarzeń jest fakt przebywania, obcowania codziennego ze sztuką, z muzyką i radość, która z tego wynika. – Tym bardziej, że to się przenosi na życie, na rodzinę – dopowiedział Tadeusz Woźniak. – Rodziny także czerpią satysfakcję z tego, że ich krewny czy dziecko ładnie wystąpiło, czy dostało nagrodę. Łatwiej im z kolei pokonać bariery życiowe, bo przecież wiadomo, że podstawą naszych sukcesów jest nasza wiara w nie. To bardzo szeroko i promieniście się rozchodzi.
Tadeusz Woźniak także wskazał na pozytywny wpływ grudziądzkich spotkań na rozwój artystyczny ich uczestników, który przede wszystkim bierze się z konfrontacji, na pewno w dziedzinie sztuki. – Janko Muzykant ucząc się sam grać na skrzypcach nie będzie umiał na nich grać, musi się z konfrontować z cywilizacyjnymi osiągnięciami w tym aspekcie. Temu służą także te festiwale. Oni z jednej strony konfrontują się ze swoimi kolegami, którzy są na różnymi poziomie, w różnym wieku i w różnych dyscyplinach estetycznych, z drugiej strony z fachowcami, którzy im podpowiadają na co mogą zwrócić uwagę, żeby im było łatwiej dojść do celu.
Poziom wykonawców śpiewających piosenki był niezwykle wysoki, chyba najwyższy z tych, w których ja uczestniczyłem – podkreślił juror.
Należy dodać, że zarówno zachwycające występy wokalistów, jak i piękna wystawa wysokiej klasy prac plastycznych aktualnych twórców obok prac archiwalnych – uczestników dawnych przegladów, stanowi o znaczącej randze tego wydarzenia.
Nie zabrakło także prac nieżyjących wybitnych artystów – jego uczestników w minionych latach – m.in. Ireneusza Betlewicza czy Jerzego Omelczuka.
Sztuka jest przyjacielem…
Pisząc o „Malarstwie i rzeźbie artystów Teatru Życia im. ks. Bpa Jana Chrapka w Grudziądzu, w latach 1998 – 2023” Franciszek Maśluszczak, artysta malarz, rysownik, grafik napisał znamienne słowa: „Ta różnorodność spojrzenia na otaczający nas świat oraz odmienne rozumienie piękna właściwe jest każdemu człowiekowi. Podpatrywanie natury, zauważony przypadek, światło i cień, kolor i linia to elementy budujące te niezwykłe kompozycje. Obok tradycyjnych motywów pejzażowych, portretów czy martwych natur pojawiają się tematy niezwykłe – takie jak fantazje i marzenia. Ta twórczość to chwile zespolenia z pięknem. Sztuka jest przyjacielem nas wszystkich”.
Nagrodę Grand Prix w konkursie wokalnym zdobyła Agata Zakrzewska z Warszawy.
I miejsce Joanna Przyborowska Gdańsk
II miejsce Natalia SmoguleckaBydgoszcz
III miejsce Łukasz BeigerWichulec
Nagroda pieniężna GRAND PRIX w wysokości równowartości 1.000 EURO została ufundowana przez Zarząd Stowarzyszenia Artystów Wykonawców SAWP.
Laureaci Konkursu recytatorskiego „Widzimy ten sam świat”:
I miejsce – Janusz Kamiński – Biały Bór;
II miejsce – Bożena Gniazdowska – Ostrowiec Św.;
III miejsce – Arkadiusz Trzepałek – Grudziądz.
W konkursie plastycznym –
I miejsce – Piotr Kamiński – Grudziądz, za pracę pt. „Moje życie”;
II miejsce – Marek Pyziak – Gdańsk, za pracę pt. „Burza 5:05 – Piąta zero”pięć” i i Michał Pyziak „Obserwując świat – czekam na tę jedną chwilę”,
III miejsce – Jadwiga Szuba – Ciechocinek, za pracę pt. „Troska rodziców”.
Wydarzenie było współfinansowane ze środków PFRON, Starostwa Powiatowego w Grudziądzu i Stowarzyszenia Artystów Wykonawców SAWP. Wśród jego patronów medialnych był portal i magazyn „Nasze Sprawy”.
Iwona Kucharska, Ryszard Rzebko, fot. Piotr Bilski, archiwum CR w Grudziądzu
Data publikacji: 11.09.2023 r.
