W konkursie filmowym 16. edycji festiwalu znalazły się filmy z Polski, Włoch, Szwecji, Izraela, Hiszpanii, Rosji, Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Ukrainy, Tajwanu, Peru i Kenii. Prawdziwy przekrój treści i formy, ciekawe dokumenty, wstrząsające dramaty, odważne koncepcje i zabawne historie. Po raz kolejny organizatorom – Koszalińskiemu Towarzystwu Społeczno-Kulturalnemu i Koszalińskiej Bibliotece Publicznej – udało się podjąć ważny społecznie temat i zaprosić widzów w podróż filmową w bezpretensjonalnej, przyjaznej atmosferze.
Tegoroczna edycja festiwalu pod hasłem „Praca. Życie. Scenariusz dla każdego” poświęcona była aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością. – Każdego roku, gdy kończy się festiwal, spotykamy się w gronie organizatorów, gości, i sympatyków i wymyślamy wspólnie, o czym chcielibyśmy rozmawiać za rok – mówi Barbara Jaroszyk, dyrektor EFF Integracja Ty i Ja. – Tym razem postawiliśmy na pracę zawodową, temat szczególnie wart poruszenia w kontekście osób z niepełnosprawnością. W ich życiu odgrywa ona podwójnie istotną rolę, dając poczucie wartości, bezpieczeństwa, siły. Mówią o tym festiwalowe filmy, a własnym głosem nasi goście. Festiwal z roku na rok w coraz większym stopniu jest współtworzony z osobami z niepełnosprawnością, które mówią nam, kogo chciałyby spotkać, posłuchać, o czym rozmawiać. Organizujemy więc festiwal z kimś, a nie dla kogoś.
W konkursie filmowym EFF Integracja Ty i Ja co roku pokazywane są produkcje z całego świata. Co roku zgłoszeń konkursowych jest więcej – w tym było ich dwa tysiące! – To oznacza, że temat niepełnosprawności jest dla filmowców pod każdą szerokością geograficzną ciekawy, inspirujący i ważny – mówi Dariusz Pawlikowski, dyrektor programowy festiwalu. – Kryterium selekcji jest niezmiennie różnorodność gatunkowa, emocjonalna, tematyczna.
W ostatnich latach – jak podkreśla Dariusz Pawlikowski – pojawiło się sporo produkcji podejmujących wątki weteranów, seksualności – coraz bardziej odważnych w formie i wymowie – starości, samotności, osób zmagających się z chorobami cywilizacyjnymi, w tym zaburzeniami psychicznymi. – Bohaterami są sportowcy, tzw. zwykli ludzie, artyści, podróżnicy, dzieci, seniorzy – wymienia dyrektor. – Wiele już w Koszalinie widzieliśmy, ale filmowcy, co bardzo nas cieszy, wciąż potrafią nas zaskakiwać pomysłami czy ujęciem tematu, a nie jest on łatwy. Wymaga szczególnej wrażliwości, otwartości, umiejętności przyjmowania szerokiej perspektywy.
Do konkursu filmowego 2019 ostatecznie trafiło 38 produkcji: 16 dokumentalnych, 16 fabularnych i sześć amatorskich, długo- i krótkometrażowych. Filmy jak zawsze walczyły w swoich kategoriach o statuetki Motyla 2019 zaprojektowane przez Pracownię Szkła Unikat z Wrocławia, które zachwyciły nie tylko laureatów nagród.
Jury konkursu filmowego obradowało w składzie: Jowita Budnik – aktorka, Małgorzata Sobieszczańska – scenarzystka, Marzena Trybała – aktorka, Petro Aleksowski – operator, reżyser, laureat Motyla 2018 za film „Przerwana misja” oraz Piotr Wereśniak – scenarzysta, reżyser oraz przewodniczący jury. Po raz drugi obradowało też jury młodzieżowe w składzie: Dagmara Pawłowska, Martyna Masiak, Sandra Dowhun i Dorota Szyszko, pracujące pod opieką prof. Wojciecha Otto, dyrektora Instytutu Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych UAM w Poznaniu. Swoją nagrodę jak zawsze przyznała też publiczność.
Bezpośrednio po seansach widzowie mogli na żywo porozmawiać z twórcami i bohaterami filmów: Rycerz Stefan (Polska), Mam na imię Pietia (Rosja), Projektanci (Hiszpania), Szczęśliwi razem (Tajwan), Przywrócić godność (Francja), Kolor życia (Kenia), Superhero (Polska), Jak opisać wielkość samolotu (Polska), Ptak (Finlandia), Fajna babka (Polska).
Ogromnym zainteresowaniem cieszyły się projekcje specjalne filmów: Błąd systemu (System Crasher) w reż. Nory Fingscheidt (Niemcy), Kręcisz mnie (Rolling to You) w reż. Francka Dubosc (Francja), Maudie w reż Aisling Walsh, Irlandia (Kanada), Ocalić i zginąć (Save and Die) w reż. Frédérica Telliera (Francja), Fuga (Fugue) w reż. Agnieszki Smoczyńskiej (Polska) oraz Jak pies z kotem (A Cat With a Dog) w reż. Janusza Kondratiuka (Polska).
Spotkanie z odtwórcą głównej roli ostatniego z wymienionych obrazów, Robertem Więckiewiczem, było z pewnością wydarzeniem festiwalowym – uczestniczyło w nim blisko tysiąc osób. Nic dziwnego – to jeden z najbardziej znanych, wybitny aktor, który współpracował z takimi tuzami polskiej kinematografii jak Andrzej Wajda, Juliusz Machulski, Wojciech Smarzowski, Agnieszka Holland czy Marek Koterski. Pełne anegdot, opowieści z planów filmowych produkcji, ale też refleksji i humoru spotkanie poprowadził Łukasz Maciejewski.
Krytyk moderował także spotkania z Jowitą Budnik i Marzeną Trybałą, jurorkami i bohaterkami jego znakomitej i nagradzanej książki „Aktorki” oraz debatę „Przełamując bariery” poświęconą rozwojowi tematyki niepełnosprawności w kinematografii polskiej i światowej.
Wśród propozycji filmowych znalazły się także wykłady „Jak czytać film” prof. Wojciecha Otto, warsztaty animacji z Eugeniuszem Gordziejukiem ze Stowarzyszenia Polskich Producentów Animacji oraz seanse filmów z audiodeskrypcją w ramach projektu „Usłysz film!”.
Program obfitował też w mnóstwo wydarzeń pozafilmowych. Happeningi w centrum miasta i warsztaty integracyjne w centrum festiwalowym; wciąż niezwykle potrzebne warsztaty savoir-vivre’u wobec osób z niepełnosprawnością poprowadzone przez Izabelę Sopalską-Rybak z Fundacji Kulawa Warszawa; koncerty zespołu Kamila Czeszela, zespołu The Postman i Muzyczny Stand Up Czesława Mozila; spotkania w szkołach z gośćmi specjalnymi: Dariuszem Buczkiem, Andrzejem Szczęsnym, Piotrem Kąkolem oraz Marcelem Jarosławskim, spotkania z jurorami; prezentacja filmu dokumentującego najnowszy projekt Tomasza Karcza, projektanta i stylisty – niezwykły pokaz mody „Hipersprawni i kaleka moda”.
Festiwalowi towarzyszyła wystawa Fotokonfrontacje 2019 – kolejna odsłona cyklu, w którym przed obiektywami uznanych fotografików – Wojciecha Szweja, Mariusza Króla i Stanisława Składanowskiego – stanęły pełne pasji i spełnione zawodowo osobowości: Marzena Bartosz – wizażystka, Paulina Woźniak – sportsmenka i Bartek Ostałowski – kierowca rajdowy i drifter.
Jednym z najważniejszych wydarzeń, bezpośrednio związanych z tematem festiwalu, była konferencja naukowa pod nazwą. „Aktywność zawodowa osób z niepełnosprawnościami. Perspektywa interdyscyplinarna” współorganizowana z Powiatowym Urzędem Pracy w Koszalinie. Każdy z pięciu prelegentów naświetlił inne problemy związane z zatrudnianiem osób z niepełnosprawnością. Krzysztof Kosiński, wiceprezes Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych przybliżał paradoksy rynku pracy dla osób z niepełnosprawnością. Filip Zaręba, praktyk poradnictwa zawodowego oraz psychoterapeuta, skupił się na analizie relacji pracownika z niepełnosprawnością z pracodawcą. Anna Janiak – pedagog specjalny i certyfikowany trener umiejętności społecznych, realizująca projekty aktywizująco-edukacyjne w ramach Fundacji FIONA oraz wdrażająca autorski model aktywizacji społeczno-zawodowej osób z autyzmem w Spółdzielni Socjalnej FURIA, swój wykład poświęciła znaczeniu pracy w rozwoju osobistym i emocjonalnym osób z niepełnosprawnością. Dr Piotr Szarszewski oraz prof. Wojciech Otto poruszyli temat w kontekście mediów i sztuki filmowej. Konferencji towarzyszyła żywa dyskusja i warsztaty.
Festiwalowe filmy można było obejrzeć również poza Koszalinem w siedemnastu kinach studyjnych w większych miastach Polski (4-5 września 2019 r.). Małe Festiwale Ty i Ja odbyły się w 33 miejscowościach Polski równolegle do festiwalu.
Anna Makochonik, fot. Wojciech Szwej
Werdykt
Motyl 2019 w kategorii filmu amatorskiego otrzymał film „Superhero” w reżyserii Dariusza Janiczaka, za wspaniałych bohaterów, błyskotliwy humor i niezwykłą lekkość opowieści oraz prawdziwy suspens. Dodatkowo jury doceniło poziom realizacji i doskonały montaż, które nie ustępują profesjonalnym produkcjom.
Wyróżnienie w kategorii filmu amatorskiego dla filmu „Kolor życia” w reżyserii Michaela Njoroge i Grace W. Matu, za filmowy manifest przeciwko brakowi tolerancji, okrucieństwu wobec inności oraz przedmiotowemu traktowaniu człowieka.
Motyl 2019 w kategorii filmu dokumentalnego dla filmu „Połączeni” w reżyserii Aleksandry Maciejczyk, za piękną, dowcipną i pełną emocji opowieść o miłości, która pokonuje wszelkie bariery. Jury doceniło oryginalny sposób przedstawienia bohaterów oraz doskonałe wykorzystanie środków filmowych.
Motyl 2019 w kategorii filmu fabularnego otrzymuje film „Mam na imię Pietia” w reżyserii Darii Binevskaya, za pełną wdzięku opowieść o słowiańskiej wrażliwości osadzonej w systemowym absurdzie wschodu. Jury doceniło umiejętność zawarcia szerokiej gamy emocji w krótkiej i zwartej formie filmowej.
Wyróżnienie w kategorii filmu dokumentalnego otrzymuje film „Projektanci” w reżyserii Otoxo Productions, za optymistyczną i sugestywnie zrealizowaną opowieść o inności, która jest prawdziwą wartością, o wykorzystywaniu ogromnego potencjału kreatywnego osób niepełnosprawnych na komercyjnym rynku i sztuce, która integruje bez żadnych ograniczeń.
Wyróżnienie w kategorii filmu dokumentalnego otrzymuje film „Znak miłości” w reżyserii Elada Cohena i Iris Ben Moshe, za ciepłą i czulą opowieść o nietypowym rodzicielstwie, o potrzebie akceptacji i przynależności opowiedzianej w niezwykle szczerym i intymnym portrecie bohaterów.
Wyróżnienie w kategorii filmu dokumentalnego otrzymuje film „Szczęśliwi razem” w reżyserii Yena Kung Kuo, za odwagę podjęcia trudnego ale bardzo ważnego tematu, przełamującego tabu społeczne i kulturowe.
Wyróżnienie w kategorii filmu dokumentalnego otrzymuje film „Fale uderzeniowe” w reżyserii Kineret Hay-Gillor, za wnikliwe i pogłębione spojrzenie na problem traum powojennych i ich wpływu na całe rodziny i społeczeństwo.
Nagrodę publiczności otrzymał film „Rycerz Stefan” w reżyserii Agnieszki Kozaczki-Gralak.
Nagrodę jury młodzieżowego otrzymał film „Superhero” w reżyserii Dariusza Janiczaka.
Data publikacji: 13.09.2019 r.
