Mała kobietka od najmłodszych lat dowiaduje się, że coś „powinna” lub czegoś jej „nie wypada”, bo jest dziewczynką. W ten sposób kształtuje się w każdej z nas obraz kobiecych cech, które „powinnyśmy” posiadać, aby być uważaną za „pełnowartościową”.
Czy tak jednak jest zawsze? Czy dziewczynka, która wyglądem i sprawnością fizyczną odbiega od standardu, jest postrzegana jako przyszła kobieta? Czy wreszcie dorosłe kobiety z niepełnosprawnością są postrzegane jako potencjalne kandydatki na żonę czy matkę albo choćby na businesswoman? Otóż, rzeczywistość pokazuje, że odbiór społeczny takiej kobiety jest zupełnie inny.
Kobieta niepełnosprawna jest szczególnie narażona na wykluczenie społeczne. W odbiorze społecznym bowiem nie jest ona w pełni kobietą. Często jest postrzegana aseksualnie, tak jakby stanowiła jakąś „trzecią płeć”. Kobietom niepełnosprawnym odbiera się prawo do bycia żoną czy matką, a wszelkie potrzeby w zakresie jej seksualności to ciągle temat tabu. Takie podejście do kobiet z niepełnosprawnością – szczególnie tą widoczną na pierwszy rzut oka – można zauważyć już w odbiorze dziewczynek niepełnosprawnych. Ich po prostu nie wychowuje się na kobiety. Nikt ich nie przygotowuje do pełnienia ról społecznych przypisanych kobiecie. Często nikt im nie mówi, że ładnie wyglądają, nikt nie pyta czy mają chłopaka.
Zdarza się, że kobiety niepełnosprawne – nawet jeśli zdobędą wykształcenie – pozbawione są możliwości niezależnego życia i pełnienia ról społecznych kulturowo związanych z ich płcią. Wiele kobiet z niepełnosprawnością żyje „przy rodzinie”, jest biernych zawodowo i całkowicie zależnych finansowo od członków najbliższej rodziny. Taka sytuacja powoduje, że kobiety niepełnosprawne w Polsce są lekceważone, a przez społeczeństwo postrzegane jako zakompleksione, zaniedbane i nieatrakcyjne.
Portal Dom Otwarty: Przestrzeń Interakcji (www.domotwarty.org.pl) powstał jako środek, za pomocą którego staramy się walczyć z tym negatywnym wizerunkiem niepełnosprawnej kobiety. Uruchomienie serwisu było wynikiem kilkuletniej działalności Stowarzyszenia Kobiet Niepełnosprawnych One.pl (www.onepl.org.pl). Dostawałyśmy wiele listów od kobiet niepełnosprawnych z całej Polski, które nie radziły sobie z podstawowymi problemami życia codziennego, nie miały dostępu do informacji ani żadnego wsparcia. Dostęp do Internetu natomiast jest coraz bardziej powszechny – nawet w małych miejscowościach czy na wsi – a dla niektórych, najbardziej niepełnosprawnych, jest to jedyne „okno na świat”, skąd mogą oni czerpać wiedzę i informację. Kiedy zatem okazało się, że istnieje możliwość uzyskania dotacji z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, wspólnie z koleżankami postanowiłyśmy wykorzystać tę szansę i napisać projekt na realizację Domu Otwartego. Projekt spodobał się, został zaakceptowany, dotacja została przyznana – i oto jesteśmy.
Nasz wirtualny Dom – jak sama nazwa wskazuje – jest Domem Otwartym. Nie chcemy zamykać się tylko w kręgu kobiet niepełnosprawnych. Każda z nich żyje przecież w jakimś środowisku – ma rodzinę, przyjaciół, znajomych. Chcemy, aby miejsce, które tworzymy było taką wirtualną przestrzenią, gdzie wszyscy ci, którym problemy kobiet niepełnosprawnych są w jakiś sposób bliskie, mogli się spotkać, wymienić informacjami czy dać wsparcie sobie nawzajem. Chcemy też służyć radą i pomocą wspomnianym wyżej rodzicom dziewczynek niepełnosprawnych. Dać im do zrozumienia, że ich postawa jest niezwykle istotna dla późniejszego życia niepełnosprawnych córek. A jednocześnie pokazać im, że kobieta z niepełnosprawnością – jeśli tylko dostanie szansę – może prowadzić normalne życie, osiągać sukcesy, zarówno na polu prywatnym, jak i zawodowym.
Odwiedzające nas kobiety prosimy też o wypełnienie anonimowej ankiety, za pomocą której będziemy mogły ustalić jaka jest ich sytuacja życiowa oraz czy i jakiej porady oczekują. Na podstawie informacji zawartych w ankietach planujemy sporządzić raport na temat sytuacji psychospołecznej kobiet niepełnosprawnych w Polsce. Ponadto, w Domu Otwartym zostało uruchomione forum internetowe oraz czat, które – mamy nadzieję – staną się tą zakładaną przez nas „przestrzenią interakcji” wszystkich naszych gości.
W chwili obecnej w Domu Otwartym można uzyskać poradę prawną, psychologiczną i seksuologiczną. Staramy się wyjść naprzeciw oczekiwaniom naszych beneficjentek, dlatego istnieją dwie formy porad – poprzez list elektroniczny oraz poprzez komunikator skype. Wszystkie porady są bezpłatne i anonimowe. Kobieta, która chce skorzystać z konsultacji ze specjalistą – prawnikiem, psychologiem lub seksuologiem – powinna wypełnić ankietę, która jest dostępna na portalu podając swój pseudonim lub imię, adres e-mail oraz zaznaczyć rodzaj porady, jakiej oczekuje, a następnie napisać list e-mail do wybranej przez siebie specjalistki. Każda ze specjalistek dysponuje „pokojem”, w którym znajduje się kontakt do niej.
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom użytkowniczek Domu Otwartego, uruchomiłyśmy też pokój „Pracownia”, w którym znajdują się informacje i porady dotyczące rynku pracy – od praw pracowniczych, po porady związane z uczestnictwem w procesie rekrutacyjnym pracownika. Ponadto, na portalu znajdują się informacje z różnych dziedzin – od przepisów kulinarnych, do porad kosmetycznych – które mogą zainteresować każdą kobietę, niezależnie czy jest sprawna czy nie.
W Domu Otwartym, tak jak w każdym dobrym domu, są portrety. Na nich przestawiamy sylwetki kobiet z różnymi rodzajami i stopniem niepełnosprawności. Kobiet, które pomimo ograniczeń, z jakimi przyszło im się zmierzyć są aktywne, spełnione i szczęśliwe. Kobiet, które żyją pełnią życia, a niepełnosprawnymi zwane są tylko przez innych. Kobiet, które swoją postawą świadczą o tym, że kobiecość to bardziej stan umysłu, niż cokolwiek innego.
Serdecznie zapraszam do odwiedzin w naszym wirtualnym Domu.
Emilia Malinowska
Koordynatorka projektu Dom Otwarty: Przestrzeń Interakcji
www.domotwarty.org.pl
