Za pieniądze unijne opracowywane są nowe leki oraz metody diagnostyki i terapii chorób cywilizacyjnych, m.in. raka, cukrzycy, chorób psychicznych. Prowadzone są także badania w dziedzinie genetyki, medycyny molekularnej oraz okulistyki. Takie innowacje wymagają odpowiedniej infrastruktury. Dlatego część funduszy europejskich zainwestowano w laboratoria i centra badawcze. Uniwersytety i ośrodki badawcze inwestują te pieniądze także w ochronę patentową swoich wynalazków.
Oto ciekawe przykłady innowacyjnych (lub służących innowacjom) projektów medycznych, które zostały dofinansowane z. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
Bioimplanty dla chorych onkologicznie
Politechnika Warszawska pracuje nad technologią, która umożliwi dopasowanie kształtu bioimplantu do ubytku w kości pacjenta. Dzięki temu możliwa będzie regeneracja i odtworzenie rozległych ubytków tkanek kostnych, które powstają w wyniku operacji usunięcia nowotworu. Sam implant wyposażony będzie w czynniki przyśpieszające wzrost tkanki kostnej oraz naczyń krwionośnych, dzięki czemu stopniowo wytworzy się kość o pożądanym kształcie i strukturze. Przy projekcie współpracują zespoły mające doświadczenie oraz odpowiednią bazę badawczą w zakresie medycyny, biologii, inżynierii materiałowej oraz informatyki.
Projekt: Bioimplanty dla potrzeb leczenia ubytków tkanki kostnej u chorych onkologicznych
Projektodawca: Politechnika Warszawska
Wartość projektu: 32,4 mln PLN
Wartość dofinansowania z UE: 27 mln PLN
Zrozumieć, by pomóc
Depresja stanowi poważny problem, ponieważ dotyczy 10-15 proc. populacji. Ponadto, ryzyko samobójstwa w tej grupie wynosi ok. 20 proc. – U prawie 30 proc. pacjentów z depresją leczenie nie przynosi poprawy, ponadto wiele tradycyjnych leków przeciwdepresyjnych obarczonych jest groźnymi dla zdrowia działaniami niepożądanymi – mówi prof. dr hab. Władysław Lasoń z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie.
Dlatego instytut prowadzi badania mające na celu wyjaśnienie niezdefiniowanego do tej pory biologicznego podłoża depresji oraz mechanizmów odpowiedzialnych za oporność organizmu na działanie niektórych leków przeciwdepresyjnych. Naukowcy poszukują też nowych skuteczniejszych leków i możliwości terapii. Ich praca pozwoli także na stworzenie podłoża do badań klinicznych w tym obszarze.
Nowoczesna aparatura umożliwia pracownikom instytutu prowadzenie zaawansowanych badań m.in. nad poznawaniem przyczyny depresji, neurorozwojowym podłożem chorób afektywnych (charakteryzujących się zaburzeniami nastroju) oraz współwystępowaniem depresji z innymi schorzeniami układu nerwowego.
Projekt: Depresja – mechanizmy – terapia
Projektodawca: Instytut Farmakologii Polskiej Akademii Nauk
Wartość projektu: 40,7 mln zł
Wartość dofinansowania z UE: 34,6 mln zł
Biomarkery, insulinoodporność i klamra metaboliczna- zdążyć przed cukrzycą
Insulinooporność, czyli zmniejszona reakcja organizmu na insulinę, jest czynnikiem predysponującym do rozwoju cukrzycy typu 2, chorób układu krążenia, chorób neurodegeneracyjnych i wielu innych schorzeń. Wrażliwość na insulinę można zmierzyć przy zastosowaniu kosztownych i pracochłonnych technik. Wczesne wykrycie zmniejszonego działania insuliny, przy pomocy prostych wskaźników, może mieć olbrzymie znaczenie w opracowaniu programów profilaktyki chorób cywilizacyjnych.
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, jest liderem grupy badawczej szukającej takich wskaźników. – W ramach przedsięwzięcia badamy młodych, zdrowych ochotników, u których wrażliwość na insulinę mierzona jest techniką klamry metabolicznej. Przeprowadzamy analizę ekspresji genów w mięśniach szkieletowych i tkance tłuszczowej, pobranych podczas biopsji, a także analizę białek osocza – tłumaczy prof. Marek Strączkowski, kierownik projektu. – Złożona analiza statystyczna umożliwi zidentyfikowanie czynników najbardziej powiązanych z insulinoopornością, które mogą stanowić jej biomarkery czyli główne wyznaczniki – dodaje profesor.
Naukowcy pracujący nad projektem chcą znaleźć miejsca docelowe działania leków stosowanych w cukrzycy typu 2. W realizacji przedsięwzięcia biorą udział także Instytut Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk, Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Uniwersytet Medyczny w Łodzi.
Projekt: Opracowanie metody wykrywania markerów wskazujących na predyspozycję do rozwoju insulinooporności
Projektodawca: Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Wartość projektu: 19,6 mln zł
Wartość dofinansowania z UE: 16,7 mln zł
Tańsza alternatywa
Spółka TEMAPHARM z Warszawy postanowiła opracować nowoczesny lek stosowany w farmakologicznej terapii jaskry, skutecznie obniżający związane z tą chorobą wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe. Wywołuje je nadmiar cieczy gromadzącej się w gałce ocznej, która uciska nerw wzrokowy, prowadząc do jego zaniku. Dla firmy ważne było też to, aby powstał preparat tańszy niż ten dostępny już na rynku. Pozwoliłoby to bowiem nie tylko rozwinąć potencjał badawczo-rozwojowy, ale też wzmocnić konkurencyjność firmy. Opracowany medykament zawiera składniki, które silnie obniżają ciśnienie wewnątrzgałkowe, a zarazem zmniejszają wydzielanie cieczy w gałce ocznej. Zastosowanie nowatorskich tzw. substancji pomocniczych w leku pozytywnie wpłynęło na obniżenie kosztu jego produkcji. Innowacja polegała też na stworzeniu łatwiejszego w stosowaniu dozownika lekarstwa, gdyż terapia farmakologiczna w przypadku jaskry polega na codziennym zakraplaniu oczu przez pacjentów. Wkrótce rozpoczną się badania jakościowe nowego preparatu.Opracowywany preparat ma być tańszy niż ten dostępny już na rynku. Jednym z aspektów realizowanego projektu było wzmocnienie potencjału badawczo-rozwojowego firmy.
– Powstanie innowacyjnego leku do terapii jaskry jest bardzo ważne dla dalszej działalności naszej spółki. Wpisuje się bowiem w długofalową strategię rozwoju, która zakłada rozszerzenie portfolio produktów o sektor oftalmologiczny. Nowy lek nie tylko pozwoli nam osiągnąć większy zysk, ale także wpłynie na wizerunek naszej firmy wśród lekarzy i pacjentów, jako oferującej własne, nowoczesne i bardziej przystępne dla kieszeni rozwiązania. Z korzyścią nie tylko dla firmy, ale także dla chorych – mówi Henryk Gruza, dyrektor Działu Badań i Rozwoju TEMAPHARM Sp. z o.o. .
Projekt: Opracowanie innowacyjnego produktu leczniczego do zastosowania w terapii jaskry
Projektodawca: TEMAPHARM Sp. z o.o.
Wartość projektu: 1,3 mln zł
Wartość dofinansowania z UE: 574 tys. zł
W szkole i w domu zmysły pod kontrolą
Centrum Słuchu i Mowy w Warszawie od kilku już lat korzysta z opracowanej przez siebie Platformy Badań Zmysłów, czyli narzędzia do badań przesiewowych słuchu, wzroku i mowy, przede wszystkim u dzieci i młodzieży. Spółka postanowiła jednak ulepszyć to urządzenie, aby możliwy był przekaz multimedialny i szybka analiza zebranych informacji, przekazywanych do centralnej bazy danych, a także aby dało się realizować większą liczbę testów diagnostycznych. Chodziło o to, by sposób badania zachęcał pacjentów, szczególnie tych najmłodszych, do współpracy z diagnostą. Badanie musiało więc być szybkie, prowadzone w znanym dzieciom środowisku – w szkole lub w domu. W efekcie powstała zaawansowana technologicznie Mobilna Platforma Badań Zmysłów, wzbogacona o dodatkowe funkcje, zwłaszcza moduł rehabilitacji, pozwalający na pracę z pacjentami z aparatami słuchowymi lub po wszczepieniu implantu. Obecnie planowane jest połączenie centralnej bazy danych z mobilnymi platformami. Pozwoli to nie tylko gromadzić wyniki badań, ale także wykorzystać je do celów statystycznych, epidemiologicznych czy naukowych.
– Przed nami jeszcze długie miesiące badań i kompletowania niezbędnych dokumentów w celu rejestracji urządzenia. Mobilna Platforma Badań Zmysłów umożliwi kompleksową obsługę pacjenta, od wstępnej diagnozy po rehabilitację wraz z dostępem do pełnej historii działań dotyczących danej osoby. Dzięki wyposażeniu placówek oświatowych, diagnostycznych i rehabilitacyjnych w platformy, łatwiej będzie organizować programy badań przesiewowych. Pozwoli to na wykrycie na wczesnym etapie zaburzeń u większej liczby dzieci – wyjaśnia Łukasz Bruski, prezes zarządu Centrum Słuchu i Mowy Sp. z o.o.
Projekt: Znaczące udoskonalenie mobilnej platformy diagnostyki narządów zmysłów
Projektodawca: Centrum Słuchu i Mowy Sp. z o.o.
Wartość projektu: 6,3 mln zł
Wartość dofinansowania z UE: 2,4 mln zł
Stróż osobisty
W Polsce na chorobę Alzheimera, czyli schorzenie ośrodkowego układu nerwowego, cierpi ok. 400 tys. osób. Opieka nad nim często przerasta możliwości rodziny i przyjaciół, albowiem często zdarza się, że chory gubi się w czasie i przestrzeni lub nie poznaje bliskich. Lokalizator osobisty GPS Life zapewnia większy komfort sprawującym opiekę, a jednocześnie pozwala na pewną swobodę podopiecznego. Osoba niesamodzielna nosi ze sobą aparat, dzięki któremu w każdej chwili można zlokalizować jej położenie. Jeśli wyjdzie poza obszar bezpieczny, określony przez opiekuna, to zostanie on o tym powiadomiony za pomocą SMS-a. Z kolei po wysłaniu (na specjalny numer telefonu) pytania o miejsce pobytu podopiecznego, opiekun otrzyma informację o ostatniej zarejestrowanej lokalizacji chorego. Z systemu mogą korzystać także osoby po zawale, epileptycy, cukrzycy, czyli wszyscy obawiający się, że w chwili zagrożenia, np. atakiem lub utratą przytomności, nie zdążą powiadomić swoich bliskich. Naciśnięcie w urządzeniu lokalizującym mobilnego „Przycisku życia” sprawia, że rodzina otrzyma SMS-a informującego, gdzie jest chory. Zaledwie kilka dni po uruchomieniu systemu (kwiecień 2012 r.) udało się w bardzo krótkim czasie odnaleźć dwie zaginione kobiety w Poznaniu.
– Pracując nad naszą usługą, nie mieliśmy żadnego punktu odniesienia, gdyż monitorowanie ludzi za pomocą specjalistycznych urządzeń lokalizacyjnych dopiero rozwija się w Europie. GPS Life integruje w sobie możliwość zdalnej lokalizacji chorych i alarmowania poszukujących ich opiekunów. Aby stworzyć usługę, która będzie maksymalnie użyteczna w chwili zagrożenia, musieliśmy połączyć specyficzne wymagania narzucane przez producentów urządzeń, grupę odbiorców, a także samych chorych – tłumaczy Wiesław Krzeczkowski, koordynator projektu, GPS Control Sp. z o.o.
zarejestrowanym pobycie chorego
Projekt: Stworzenie internetowego serwisu wspomagającego odnajdywanie osób zagubionych oraz zagrożonych utratą zdrowia lub życia
Projektodawca: GPS Control Sp. z o.o.
Wartość projektu: 945,4 tys. zł
Wartość dofinansowania z UE: 674 tys. zł
W kolejnym budżecie unijnym na lata 2014-2020 zdecydowanie więcej środków przeznaczonych zostanie na badania naukowe oraz ich komercjalizację. Dotyczyć to będzie także sektora ochrony zdrowia.
Dodatkowe przykłady projektów z branży medycznej znajdą Państwo w broszurze: „Innowacje są wśród nas. PO IG dla zdrowia” pod adresem:
http://www.poig.gov.pl/dzialaniapromocyjne/Documents/zdrowie_net.pdf
Info: PO IG, oprac. IRCa
