Opieka dla dzieci z niepełnosprawnością i świadczenia dla ich rodziców

Niektóre świadczenia władze samorządowe finansują w pełni, inne częściowo. Pierwszym krokiem jest kontakt z władzami lokalnymi, które dokonują oceny potrzeb pod kątem medycznym, socjalnym i oświatowym. Od tej oceny zależą dalsze kroki – zakres pomocy finansowej i rzeczowej. Od decyzji można się odwołać.

Zapomoga DLA (Disability Living Allowance) dla dzieci do 16. roku życia składa się z dwóch elementów: kosztów opieki (stopniowanych według niskich, średnich i wysokich) oraz kosztów zapewnienia fizycznie upośledzonemu dziecku możliwości poruszania się i nauki (uznanych za niskie lub wysokie). Obecnie wysokość zapomogi DLA mieści się w przedziale 21-134,40 funtów tygodniowo.

W przypadku, gdy dorosły zajmuje się poważnie upośledzonym dzieckiem przez co najmniej 35 godzin tygodniowo, a dziecko kwalifikuje się do średniego lub wysokiego DLA, może wystąpić o dodatkową zapomogę dla siebie (tzw. Carer’s Allowance).

Opieka nad niepełnosprawnym dzieckiem może też kwalifikować podatnika do wyższej ulgi podatkowej na dzieci (tzw. child credit) w przypadku osób o niskich przychodach.

Szkoły nie mogą odmówić przyjęcia dziecka niepełnosprawnego i „w granicach rozsądku”, jak to nazywa ustawa, zobowiązane są zatroszczyć się o ich specyficzne potrzeby (np. podjazd dla wózka inwalidzkiego, dodatkowe pomoce w nauczaniu itp.).

Jeśli z tytułu wady fizycznej mieszkanie, lub dom niepełnosprawnego dziecka wymaga modyfikacji, rodzice mogą wystąpić o zapomogę na sfinansowanie części kosztów.

W wielu gminach działają lokalne grupy wsparcia rodziców opiekujących się niepełnosprawnymi dziećmi i poradnie psychologiczne dla opiekunów. Są też ogólnokrajowe organizacje charytatywne zajmujące się rzecznictwem interesów niepełnosprawnych. Informacje można uzyskać na rządowych stronach, bądź poprosić władze lokalne o przysłanie specjalistycznej broszury. (PAP)

asw/ ala/ bos/ jra/

W Szwecji

W Szwecji osobom niepełnosprawnym, w tym dzieciom mającym trudności w normalnym funkcjonowaniu, przysługuje opiekun, nazywany asystentem osobistym (szw. personlig assistent).

Praca takiego asystenta finansowana jest przez gminę (do 20 godzin tygodniowo) oraz kasę ubezpieczenia społecznego (odpowiednik polskiego ZUS), gdy osoba niepełnosprawna wymaga kolejnych godzin opieki. Asystenci zatrudniani są bezpośrednio przez samorząd lub wyspecjalizowane prywatne firmy działające na zlecenie gminy. To one odpowiedzialne są za rekrutację.

Na wybór opiekuna ma wpływ osoba niepełnosprawna lub jej bliscy. Opiekun osoby niepełnosprawnej ma pomóc jej nie tylko np. w utrzymaniu higieny, ale towarzyszy także w kontaktach społecznych, odprowadza do szkoły. W Szwecji przykłada się dużą wagę do tego, aby asystent i osoba niepełnosprawna dobrze czuli się w swoim towarzystwie i rozumieli wzajemnie, mieli podobne zainteresowania.

Rolę asystenta może pełnić także członek rodziny.

Asystent osobisty to zawód pozwalający na utrzymanie. Według statystyk średnia miesięczna pensja brutto za pełen etat asystenta wynosi ok. 20 tys. koron (9,4 tys. zł). Zajęcie to wykonuje w Szwecji 80 tys. osób, z czego 77 proc. to kobiety. Często jest to praca na godziny, w niepełnym wymiarze godzin.

Decyzja o przyznaniu opiekuna podejmowana jest na podstawie ustawy z 1993 roku, w której określone są warunki, jakie musi spełnić osoba niepełnosprawna. Nie jest brany pod uwagę dochód niepełnosprawnego lub jego rodziny ani jej majętność.

Szwedzkie państwo na opłacanie asystentów osobistych wydaje rocznie 66 miliardów koron. Z roku na rok ta kwota rośnie. (PAP)

zys/ bos/ jra/

W Niemczech

Niemcy należą do krajów o szeroko rozbudowanym systemie opieki społecznej. Dotyczy to również osób niepełnosprawnych, w tym także dzieci wymagających stałej opieki.

Osoby niepełnosprawne, a także rodzice dzieci wymagających stałej opieki, mogą zwrócić się do kasy chorych z prośbą o przyznanie „budżetu indywidualnego” – świadczenia, dzięki któremu same opłacają codzienne wydatki związane z ich sytuacją życiową. Władze preferują tę formę pomocy, wychodząc z założenia, że wzmacnia ona samodzielność osób niepełnosprawnych, które w ten sposób same decydują o wyborze instytucji i świadczenia.

Z informacji Ministerstwa Pracy i Spraw Socjalnych wynika, że istnieje ogromna rozpiętość w wysokości tych świadczeń, przyznawanych w zależności od stopnia niesprawności i szeregu innych czynników. Najniższe wypłacone dotychczas miesięczne świadczenie wynosi 36 euro, najwyższe 13 tys. euro. Większość przyznanych świadczeń znajduje się w przedziale 200-800 euro miesięcznie.

Rodzicom niepełnosprawnych dzieci przysługują ponadto ulgi podatkowe. Rocznie mogą odpisać dwie trzecie kosztów poniesionych na opiekę nad nimi – maksymalnie do 4 tys. euro rocznie.

Pomoc finansowa przeznaczona jest na przystosowanie mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej.

Niemieckie ustawodawstwo pracy przewiduje szereg ułatwień dla osób opiekujących się najbliższymi, w tym także niepełnosprawnymi dziećmi. W nagłych przypadkach mogą wziąć 10 dni zwolnienia na opiekę nad niepełnosprawnym; mają też prawo do 6-miesięcznego urlopu na ten cel, z gwarancją, że po jego zakończeniu powrócą na swoje stanowisko pracy.

W Niemczech istnieje gęsta sieć organizacji, najczęściej w formie prywatnych fundacji, udzielających pomocy rodzicom dzieci niepełnosprawnych. Bardzo popularną formą pomocy są „dzienne matki”, czyli osoby opiekujące się niepełnosprawnymi dziećmi, w czasie, gdy rodzice pracują; dotyczy to dzieci, które ze względu na stopień kalectwa nie mogą uczęszczać do przedszkola. Działa też wiele szkół i pracowni zajmujących się przysposobieniem dzieci i młodzieży niepełnosprawnej do życia w społeczeństwie, gdzie mogą też zdobyć odpowiedni do ich możliwości zawód.

Opiece nad osobami niepełnosprawnymi i niedołężnymi poświęcony jest cały podrozdział w umowie koalicyjnego nowego rządu Angeli Merkel. Ze względu na gwałtowne starzenie się społeczeństwa niemieckiego partie rządzące główny nacisk położyły na rozbudowę systemu opieki nad osobami niedołężnymi wymagającymi stałej opieki. (PAP)

lep/ abr/ jra/

Data publikacji: 25.03.2014 r.