Trudne drogi adaptacji

ISBN: 978-83-7587-900-1
Wydanie I, Oficyna Wydawnicza Impuls Kraków 2012, Format B5, Objętość 390 stron, Oprawa twarda, szyta

Autorka o książce:
Stereotyp „wiecznych dzieci” wciąż wpływa na traktowanie populacji niepełnosprawnych intelektualnie z przymrużeniem oka, mało poważnie, jakby sugerując, że to zabawa w dorosłość, że i tak nie uda się tym jednostkom osiągnąć szacunku i godności przynależnych dojrzałym osobom.

Niniejsza książka stanowi efekt realizacji projektu badawczego, którego celem była analiza obecnej sytuacji dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną w Polsce. Jako myśl przewodnią wybrałam adaptacje społeczną. Uznałam, że należy ją rozumieć procesualnie, gdyż trwa przez całe życie, polega na ciągłej interakcji między człowiekiem a otoczeniem społecznym i przyrodniczym, na budowaniu doświadczeń umożliwiających rozwój i doskonalenie. Adaptacji społecznej człowieka towarzyszą oddziaływania, które mają ułatwić jej przebieg. Z perspektywy osób z niepełnosprawnością intelektualną są to nauczanie, wychowanie i terapia. Wspomniane działania są wyznaczane lub wręcz wymuszane przez kulturę, politykę, ekonomię danego kraju. Analiza sytuacyjna pozwoliła na uchwycenie procesu adaptacji osób z niepełnosprawnością intelektualną w jego trwaniu, tu i teraz, jednak z ukazaniem kontekstu zarówno osobistego badanych osób, jak i społeczno-historycznego.

Wiedzę o tym, że adaptacja społeczna osób z niepełnosprawnością intelektualną nie przebiega zbyt łatwo, posiada każdy, kto towarzyszy im w tej drodze, i wszyscy, którzy znają utrudnienia wynikające z tego typu niepełnosprawności.

Z recenzji prof. dr hab. Stanisława Kowalika:
Przyjmując założenie, że w Polsce następuje lawinowo postępujący ciąg zmian społecznych, autorka pracy zadaje pytanie: czy wszyscy Polacy są w stanie im sprostać w tym sensie, że posiadają odpowiednie możliwości adaptacji do ciągle nowych wymagań. Aby odpowiedzieć na to pytanie, Beata Cytowska skupiła się na analizie doświadczeń życiowych osób dorosłych z niepełnosprawnością umysłową. Takie postawienie problemu badawczego uznaję za jasne, oryginalne i bardzo potrzebne społecznie. […] Autorka badań uzyskała wiele ciekawych rezultatów badawczych, a także chciałbym docenić konsekwencję, z jaką wykorzystała dane z wywiadów do zaprezentowania wszechstronnego ujęcia problemów życiowych, z jakimi spotykają się w swym życiu dorośli niepełnosprawni umysłowo […]. Jest to książka dobrze przemyślana. Trzy rozdziały empiryczne uzupełniają w istotny sposób naszą wiedzę o niepełnosprawności umysłowej […]. Jestem przekonany, że właśnie wyniki badań i sposób ich omówienia stanowią przede wszystkim o wartości recenzowanej monografii. Nikt w Polsce nie omówił jeszcze problemu przystosowania osób niepełnosprawnych umysłowo z subiektywnej, podmiotowej perspektywy. Jest to więc praca pionierska.