MAZOWIECKI FESTIWAL: Wyjątkowa radość tworzenia

Mazowiecki Festiwal Twórczości Osób Niepełnosprawnych Radość Tworzenia jest więc pod każdym względem wyjątkowy.

Idea festiwalu wywodzi się jeszcze z czasów istnienia Warszawskiego Ośrodka Kulturalnego. – Już wówczas postanowiono organizować przeglądy twórczości osób niepełnosprawnych pod wspólnym tytułem „Bawmy się razem” – mówi Jolitta Stępniak, koordynator projektu festiwalowego. – Była to impreza o zasięgu stołecznym. Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, które powstało w 2000 roku, wpisało do swego planu pracy jego niektóre cenniejsze projekty. Wśród nich znalazł się ten, który upowszechnia artystyczne dokonania niepełnosprawnych. Doszliśmy jednak do wniosku, że jego zasięg należy rozszerzyć na całe województwo mazowieckie, bo będzie to lepiej służyło osobom niepełnosprawnym i ich środowisku, społeczności lokalnej, a także władzom samorządowym i organizacjom pozarządowym. I tak narodził się ten festiwal.

MCKiS realizuje go wspólnie z innymi instytucjami działającymi w województwie: Węgrowskim Ośrodkiem Kultury, Miejskim Ośrodkiem Kultury w Siedlcach, Katolickim Stowarzyszeniem Niepełnosprawnych Diecezji Siedleckiej, Wyszkowskim Ośrodkiem Kultury „Hutnik”, Specjalnym Ośrodkiem Szkolno-Wychowawczym w Wyszkowie, Fundacją „O Uśmiech Dziecka” i Miejskim Domem Kultury w Makowie Mazowieckim, Centrum Sportu i Kultury w Garwolinie oraz Młodzieżowym Domem Kultury w Radomiu.

Honorowy patronat nad imprezą objął w tym roku po raz kolejny Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik. Poszczególnym dniom festiwalu patronowali starostowie powiatów oraz burmistrzowie i prezydenci miast, w których się one odbywały.

Dni sztuki – dni radości

Festiwal Radość Tworzenia jest prezentacją twórczości osób niepełnosprawnych, dzieci, młodzieży i dorosłych w różnych dziedzinach sztuki, począwszy od plastyki, poprzez taniec i ruch, muzykę i piosenkę, na teatrze skończywszy. Każdej z nich poświęcone są osobne dni, organizacją których zajmują się poszczególne wspomniane wcześniej ośrodki przy ścisłej współpracy lokalnych placówek kultury.

Festiwal rozpoczyna uroczysta inauguracja odbywająca się w Warszawie. Podczas ostatniej edycji miała ona miejsce w dniu 5 października 2008 roku. Uświetnił ją występ słowackiej grupy teatralnej Divadlo z Pasáže, która pokazała wzruszający spektakl zatytułowany „Diagnoza: Tęsknota”. W październiku 2008 roku zorganizowano też Dni Plastyki (w Siedlcach), Tańca i Ruchu (w Węgrowie) oraz Muzyki i Piosenki (kolejno w Wyszkowie i w Garwolinie). O dużym zainteresowaniu imprezą niechaj świadczy fakt, że na odbywającą się w ramach festiwalu wystawę prac plastycznych w Miejskim Ośrodku Kultury w Siedlcach zgłosiło się około 200 niepełnosprawnych artystów z całego Mazowsza. Z kolei w Dniu Muzyki organizowanym w Wyszkowie, który od lat jest gospodarzem tej imprezy, występowały zarówno dzieci z przedszkola, jak i mieszkańcy domu pomocy społecznej.

Listopad należał do grup teatralnych – prezentacje Dni Teatru odbywały się w: Garwolinie, Makowie Mazowieckim, Radomiu oraz w Warszawie. W Radomiu na przykład wystąpili aktorzy w wieku od 10 do 58 lat – osoby niewidome, z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i w dolnej grupie normy intelektualnej. Podczas innych festiwalowych prezentacji na scenie pojawiali się artyści niesprawni ruchowo, poruszający się na inwalidzkich wózkach, chodzący przy pomocy balkonika, osoby z zespołem Downa i wieloma różnymi schorzeniami, które jednak nie przeszkadzają im w realizowaniu się poprzez sztukę, w twórczym dawaniu siebie innym ludziom, zaistnieniu w społeczeństwie. Dobro rodzi się, gdy człowiek zapomina o sobie – takie hasło towarzyszyło artystom w Dniu Teatru w Makowie Mazowieckim – i doskonale oddaje ono także przesłanie tego festiwalu.

Kolejnym jego przesłaniem jest idea integracji, realizowana praktycznie na każdym etapie, bo w całej festiwalowej imprezie niepełnosprawnym artystom towarzyszą ich opiekunowie, instruktorzy, terapeuci, wreszcie widzowie, którzy podziwiają ich twórczą pasję i dokonania. Jak podkreślają organizatorzy festiwalu: osoby borykające się ze szczególnymi trudnościami dzięki pracy artystycznej odkrywają i poznają własne możliwości, zaspokajają potrzebę samorealizacji. Zyskują szansę pełniejszego istnienia w społeczeństwie. Więcej niż istnienia – także wzbogacania swojego otoczenia. Potwierdzają tezę, że sztuka otwiera oraz daje szansę pokonania bólu i alienacji.

Wszyscy wygrywają

Każdy festiwalowy dzień za sprawą gospodarzy, dzięki zaangażowaniu i serdeczności miejscowych władz, instytucji i organizacji pozarządowych stawał się świętem całego środowiska na danym obszarze Mazowsza. Każdego też dnia komisja artystyczna kwalifikowała niepełnosprawnych artystów do udziału w koncercie galowym. To jedyne wyróżnienie, w tym festiwalu nie przyznaje się nagród, ponieważ wygrywają wszyscy
i wszyscy są nagradzani. Te nagrody to m.in. dyplomy i upominki, które fundują sponsorzy festiwalu.

Uroczysta gala, wieńcząca siódmą edycję festiwalu, odbyła się w warszawskim Teatrze Rampa w dniu 8 grudnia 2008 roku. Wzięło w niej udział ponad 120 wykonawców, zespołów i solistów – uczestników festiwalu oraz zaproszonych gości. Na widowni, szczelnie wypełnionej do ostatniego miejsca, zasiedli m.in. uczniowie mazowieckich szkół, rodzice uczestników festiwalu, wychowawcy i opiekunowie.

Jak podkreśliła wicedyrektor MCKiS Elżbieta Krzewska otwierając koncert galowy, wszystkie festiwalowe prezentacje były piękne, wzruszające i radosne. Ta radość udzielała się także publiczności, która nagradzała artystów gromkimi brawami. Zatem tytuł tego festiwalu jest bardzo odpowiedni do towarzyszącej mu atmosfery, równie ciepłej i radosnej.

Pełnomocnik Zarządu Województwa Mazowieckiego ds. Osób Niepełnosprawnych, Artur Pozorek, który zabrał głos w imieniu marszałka A. Struzika, podkreślił, że to przedsięwzięcie jest jednym z najlepszych i największych wydarzeń kulturalnych na Mazowszu. I za to ogromne brawa należą się wszystkim jego uczestnikom. Wyraził też nadzieję, że w następnych latach będziemy mogli oglądać jeszcze niejedno wspaniałe festiwalowe przedstawienie.

Bardzo miłym akcentem tego ostatniego festiwalowego dnia było przekazanie Teatrowi Rampa rzeźby wykonanej podczas corocznych warsztatów dla osób głuchoniewidomych. W imieniu niepełnosprawnych artystów wręczył ją prezes Zarządu Towarzystwa Pomocy Głuchoniewidomym Grzegorz Kozłowski. Rzeźba „Maska i antymaska” – jak podkreślił – jest wyjątkowo związana z teatrem, pokazuje nie tylko to, że głuchoniewidomi potrafią coś wyrzeźbić, ale również że to, co oni tworzą ma pewne odniesienie do kultury szerzej rozumianej, w tym przypadku do kultury teatralnej. – Jesteśmy przekonani – powiedział G. Kozłowski – że ta rzeźba, stojąc w teatralnych wnętrzach, będzie świadectwem tego, iż osoba, która autentycznie nie widzi i nie słyszy, jest w stanie wyrazić swoje myśli, emocje, pragnienia i przeżywanie świata w rzeźbie, która przetrwa wieki.

Wszyscy artyści biorący udział w finałowej gali, którzy dużo wcześniej pojawili się w murach teatru, byli bardzo przejęci występem na prawdziwej, stołecznej scenie. Prezentacje wieńczące całą imprezę trwały kilka godzin.

Halina Guzowska