Konkurs „Uczelnia dostępna” zmienia środowisko akademickie – Część I

Zlikwidowanie barier w dostępie do kształcenia na poziomie wyższym – to cel projektów zgłoszonych do konkursu „Uczelnia dostępna”. 85 wnioskodawcom przyznano dofinansowanie na łączną kwotę ponad 300 mln zł. W ośmiu przypadkach wsparcie wyniesie od ponad 10 mln zł do przeszło 14,5 mln zł.

Konkurs jest jednym z działań w ramach rządowego programu Dostępność plus. Wyniki zostały ogłoszone w listopadzie ub.r. przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. O swoich planach poinformowały nas uczelnie, które uzyskają najwięcej środków, czyli co najmniej 10 mln zł. Przedstawiamy je w dwóch częściach, a o kolejności zadecydowała pozycja na liście rankingowej.

Uniwersytet Warszawski

Najwięcej punktów spośród projektów zgłoszonych w ścieżce maxi otrzymał „Uniwersytet dla wszystkich – Level up”. Jego autorzy wnioskowali o kwotę ponad 14,5 mln zł, czyli najwyższą w ubiegłorocznym naborze.

– Celem głównym jest udoskonalenie istniejących i wypracowanie nowatorskich rozwiązań na rzecz zwiększenia dostępności kształcenia dla osób z niepełnosprawnościami na UW. Chcemy wyjść na wyższy poziom, rozwinąć to, czego nam brakowało. Zamierzamy więc objąć wsparciem grupy, które dotychczas nie były wspierane w sposób systemowy, np. studenci z ASD czy dysleksją – informuje Anna Szymańska, p.o. kierownika Biura ds. Osób Niepełnoprawnych UW.

Uczelnia zamierza rozwinąć ofertę wsparcia studentów ze schorzeniami specjalnymi, w szczególności studiujących na kierunkach ścisłych eksperymentalnych. W związku z tym odbędą się wizyty studyjne za granicą i zostaną doposażone laboratoria. Przewidziane jest podniesienie jakości i rozszerzenie usług transportowych. Plany zakładają zakup busów, m.in. z myślą o osobach wymagających pozycji leżącej podczas przejazdu.

UW zajmie się opracowaniem standardów tworzenia map dotykowych z wykorzystaniem druku 3D, które posłużą do nauki orientacji przestrzennej. Powstanie e-BON, czyli nowoczesny system pozwalający na szybsze i łatwiejsze aplikowanie ws. różnych usług studenckich.

Zostaną też podjęte działania mające na celu zwiększenie świadomości w zakresie barier, których doświadczają osoby z niepełnosprawnościami. Uruchomiona zostanie platforma, a niej będą umieszczane materiały edukacyjne ukierunkowane na podnoszenie kompetencji kadry uczelni w zakresie edukacji włączającej.

– Zapewniamy indywidualną pomoc studentom z ASD i dysleksją. Nie są oni jednak objęci systemowym wsparciem, a my chcemy wypracować taki model. Specjaliści z Wydziału Psychologii koordynują zadanie: Centrum Wspierania Studentów z Problemami Neurorozwojowymi i Neurologicznymi – podkreśla Anna Szymańska.

Nie zabraknie inwestycji związanych z likwidacją barier architektonicznych. Na Małym Dziedzińcu UW pojawi się podjazd, a Instytut Filologii Klasycznej zostanie wyposażony w windę. Ponadto przewidziany jest zakup znaczników dźwiękowych ułatwiających przemieszczanie się po terenie uczelni osobom z niesprawnościami wzrokowymi.

Uniwersytet Śląski w Katowicach

Wśród najwyżej ocenionych projektów znalazł się „DUO – Uniwersytet Śląski uczelnią dostępną, uniwersalną i otwartą”. W tym przypadku wnioskodawca ubiegał się o przeszło 14 mln zł. Efekty zaplanowanych działań mają odczuć osoby z różnego rodzaju niepełnosprawnościami, szczególnie z zaburzeniami psychicznymi i całościowymi.

– Przewidziane jest podnoszenie kompetencji kadr Uniwersytetu Śląskiego z zakresu dostępności. Będą szkolenia dla nauczycieli akademickich, kadry kierowniczej i pracowników administracji, co pozwoli na jeszcze lepszą obsługę studentów – mówi Gabriela Wilczyńska, zastępca kierownika Centrum Obsługi Studentów.

Gabriela Wilczyńska

Oprócz likwidacji barier architektonicznych, utworzony zostanie mobilny zestaw dostępności. Będzie on wykorzystywany podczas wydarzeń realizowanych poza budynkami uczelnianymi. Powstanie też nowoczesny System Wewnętrznej Nawigacji. Aplikacja ta umożliwi odnalezienie rzeczywistego położenia na interaktywnej mapie, a system wyznaczy optymalną drogę do danego miejsca.

W dwudziestu budynkach uczelni będą pokoje wyciszeń. Skorzystają z nich studenci mający trudności w uczestniczeniu w zajęciach grupowych. Streaming umożliwi im zdalny udział w zajęciach. W tym celu UŚ zakupi m.in. zestawy wideokonferencyjne. Zostanie wdrożona pilotażowa wersja programu mentorskiego. Z opieki mentorów skorzystają wybitni studenci potrzebujący wsparcia w różnych aspektach rozwoju naukowego i życia akademickiego.

– Zostanie opracowana Mobilna Aplikacja Pomocowa, która będzie zawierać najistotniejsze informacje związane z dostępnością. Powstanie też tzw. Panic Button umożliwiający wezwanie grupy interwencyjnej w sytuacji zagrożenia związanego z różnymi trudnymi sytuacjami – informuje Gabriela Wilczyńska. Dodaje, że zwieńczeniem projektu będzie utworzenie Centrum Projektowania Uniwersalnego.

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Pełna dostępność to nie tylko odpowiednie budynki, systemy informatyczne czy komunikacyjne. Potrzeba także, a może przede wszystkim, świadomej kadry i przyjaznych procedur. Tą dewizą kierowali się autorzy projektu „Uczelnia otwarta dla wszystkich uczelnią na miarę XXI wieku”. I złożyli wniosek o dofinansowanie na kwotę ponad 10,5 mln zł.

– W mojej ocenie największą zaletą projektu jest jego pełna przekrojowość. Skupiamy się na zapewnieniu dostępności we wszystkich jej obszarach: architektonicznej, cyfrowej i informacyjno-komunikacyjnej – podkreśla Anna Rutz, pełnomocniczka rektora UAM w Poznaniu ds. osób z niepełnosprawnościami.

Anna Rutz Fot. Adrian Wykrota

Uczelnia chce zapewnić bezpieczeństwo osobom z różnymi ograniczeniami sprawności. W tym celu zakupi sprzęt wspomagający ewakuację oraz informujący o zagrożeniu w budynku. Plany zakładają przeszkolenie personelu odpowiedzialnego za ewakuację oraz stworzenie aplikacji mobilnej, która będzie cały proces ułatwiała.

Przewidziane są też zadania związane z podnoszeniem wiedzy i umiejętności kadry w zakresie pracy z osobami z różnymi typami niepełnosprawności. Zorganizowane zostaną wizyty studyjne do uczelni zagranicznych. Będą też szkolenia, zarówno e-learningowe, jak i stacjonarne.

– Liczymy, że zwiększy się świadomość różnych interesariuszy począwszy od kierowników jednostek, a na pracownikach obsługi skończywszy, nt. osób z niepełnosprawnościami. Chcemy zainteresować odbiorców naszych działań ideą, że studenci, doktoranci, czy pracownicy z niepełnosprawnościami to często utalentowane osoby, o ogromnym potencjale. Z niego czerpać może zarówno UAM, jak i nasze otoczenie zewnętrzne – mówi Anna Rutz.

Uniwersytet Jagielloński

Najstarsza polska uczelnia przygotowała projekt „Odpowiedzialne wsparcie i zrównoważony rozwój”. Z założenia ma on doprowadzać do wdrażania modelowych rozwiązań w ramach projektowania uniwersalnego. Powinien też wpłynąć na powstawanie dostępnych miejsc pracy dla absolwentów uczelni, nie tylko kończących UJ. Wnioskowana kwota wyniosła ponad 10,7 mln zł.

– Otrzymaliśmy dofinansowanie m.in. na infrastrukturę. Posłuży ono powstaniu nowoczesnego i modelowego pod względem dostępności budynku Centrum Wsparcia Dydaktyki UJ. Ponadto zostaną opracowane aplikacja ułatwiająca naukę dla studentów oraz aplikacja do obsługi tłumaczeń języka migowego – informuje Magdalena Ziemnicka, zastępczyni kierownika projektu, zastępczyni kierownika ds. studenckich Działu ds. Osób Niepełnosprawnych UJ.

Magdalena Ziemnicka, Fot. Edyta Szalacha, Studio Edith

W planach jest także rozmieszczenie na terenie całej uczelni znaczników, które ułatwią poruszanie się osobom niewidomym. One będą przekazywać również istotne informacje osobom z innymi rodzajami niepełnosprawności.

W projekcie przewidziano szereg systemowych szkoleń kierowanych do pracowników UJ oraz innych uczelni. Z kolei studenci zyskają możliwość wzięcia udziału w warsztatach: narzędzia do efektywnego uczenia się, radzenia sobie ze stresem, efektywne zarządzanie czasem, kreatywność. Takie zajęcia są dostępne na rynku, ale pozostają kosztowne. Na krakowskiej uczelni będą bezpłatne i profilowane pod kątem potrzeb uczestników.

– Zwiększymy dostępność zasobów cyfrowych uczelni, w szczególności stron internetowych. Zamierzamy rozwiązać ten problem na poziomie systemowym. Chcemy po zakończeniu projektu utrzymać dostępność naszych serwisów internetowych na wysokim poziomie – zaznacza Magdalena Ziemnicka. Dodaje, że powstanie też wiele nowych procedur, które usprawnią naukę i pracę osób z niepełnosprawnościami na UJ. Krakowska uczelnia wdraża od 1999 roku zasady edukacji włączającej (https://naszesprawy.eu/edukacja/edukacja-wlaczajaca-na-uj-cegielka-w-wielowiekowej-konstrukcji/), ale wciąż istnieją obszary, które wymagają dostosowania.

Marcin Gazda

Data publikacji: 11.03.2020 r.