Z Wami i dla Was byliśmy
Początek roku to dobry czas by się na krótko zatrzymać, sięgnąć pamięcią do nieodległych wspomnień i chwilę zadumać się na wydarzeniami minionego roku. Również my dokonaliśmy, z natury rzeczy subiektywnego, wyboru najważniejszych z nich. Nie zawsze te wspomnienia napawają otuchą ze względu na trudny czas pandemii, z tego też powodu nie we wszystkich wymienionych wydarzeniach mogliśmy bezpośrednio uczestniczyć.
Styczeń – Luty
24 grudnia 2020 r. w wieku 38 lat zmarł w Grudziądzu Przemysław „Cacek” Cackowski, wybitny muzyk, kompozytor, aranżer, wokalista, multiinstrumentalista i autor tekstów. Był laureatem niezliczonych konkursów, festiwali i innych wydarzeń muzycznych, nie tylko w środowisku osób z niepełnosprawnościami. Człowiek wrażliwy, rozsądny i niezależny. Ci, którzy go znali twierdzą, że nie dało się go nie lubić.
9 stycznia w Warszawie odbyła się Gala Mistrzów Sportu „Przeglądu Sportowego”. W jej trakcie zostały ogłoszone wyniki 86. Plebiscytu na Najlepszego Sportowca Polski 2020 Roku. Czempiona w kategorii Sportowiec bez Barier otrzymała Faustyna Kotłowska, która świetnie zaprezentowała się podczas Paralekkoatletycznych Mistrzostw Polski, zorganizowanych w sierpniu ub.r. w Krakowie. Zawodniczka Startu Gorzów Wielkopolski ustanowiła wówczas 3 rekordy świata.
Na nowy program „Aktywni plus” oraz na program „Senior plus” w latach 2021-2025 zostanie przeznaczonych łącznie 500 mln zł – poinformowało 18 stycznia ministerstwo rodziny i polityki społecznej.
Model wsparcia opracowany w ramach projektu PO WER „Wypracowanie i upowszechnianie, we współpracy z partnerami społecznymi, modelu wsparcia osób niepełnosprawnych w środowisku pracy” został wyróżniony podczas Międzynarodowych Targów Wynalazków i Innowacji INTARG 2020 – edycja Innowacje Społeczne.
Na gali Paszportów POLITYKI, która odbyła się 26 stycznia Paszportem tym w kategorii „Teatr” nagrodzony został Teatr 21, którego aktorami są głównie osoby z zespołem Downa i autyzmem. To jedna z najważniejszych i najbardziej prestiżowych nagród w świecie kultury w Polsce. Po raz pierwszy w jej 28-letniej historii uhonorowani nią zostali artyści z niepełnosprawnościami intelektualnymi.
W lutym Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami na lata 2021-2030 – dokument o kluczowym znaczeniu dla tego środowiska, przyjęty przez nie z nadzieją. Resort rodziny twierdzi, że prace nad nim zostały zapoczątkowane w 2016 roku, w 2020 roku został on znacząco rozszerzony.
W 2021 r. nakłady na wsparcie osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów wyniosą ok. 29,63 mld zł i będą o 91 proc. wyższe niż w 2015 r. – poinformował 16 lutego premier Mateusz Morawiecki. Ocenił, że przyjęta przez rząd Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami jest całościowa i wszechstronna.
Nie ma planów likwidacji poradni psychologiczno-pedagogicznych i szkół specjalnych powiedział 24 lutego minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek na konferencji prasowej. Jak mówił, są to ważne placówki z imponującym dorobkiem i potencjałem, zapewnił, że będą one wspierane.
Fundacja im. Doktora Piotra Janaszka PODAJ DALEJ 26 lutego świętowała 17. urodziny! Z niewielkiej organizacji, która w 2004 r. nie miała funduszy, ani nawet kąta do pracy, wyrosła na organizację, która regularną opieką otacza ponad 200 osób z niepełnosprawnością, przygotowuje je do niezależnego życia i buduje świat, w którym nie czują się ciężarem, pracują, mają swoje pasje, decydują o sobie i są szczęśliwe.
26 lutego odbyło się Forum Deinstytucjonalizacji. Uspołecznienie – Upodmiotowienie – Personalizacja. Prezydent RP wziął udział w spotkaniu z przedstawicielami ponad 100 organizacji społecznych zajmujących się rozwojem wszelkich form wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami, chorych psychicznie, seniorów, osób w kryzysie bezdomności oraz dzieci i młodzieży w rodzinnej pieczy zastępczej.
Marzec – Kwiecień
8 marca, prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o kolejnym w 2021 r. dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów, tzw. czternastej emeryturze. Oznacza to wypłatę tego świadczenia w listopadzie br.
Przedstawiono kolekcję Tommy Hilfiger Adaptive na wiosnę 2021. To innowacyjna linia projektowana z myślą o dzieciach i dorosłych żyjących z niepełnosprawnością. Codzienne ubrania, wzbogacono o funkcjonalne rozwiązania, które ułatwiają samodzielne zakładanie – takie jak magnetyczne zapięcia oraz fasony dostosowane do protez lub pozycji na wózku.
W ubiegłym roku szkolnym – 2019/2020 w szkołach specjalnych uczyło się 69 tys. uczniów, czyli nieco mniej niż połowa tych, którzy dostali orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną – wynika z kontroli NIK. Izba krytycznie oceniła funkcjonowanie i kształcenie w tych placówkach, wynikające zresztą z różnych przyczyn.
W Lublinie od 20 marca działa Centrum Wózków Inwalidzkich, które chce wyznaczać nową jakość w branży. Dziś to największy w Polsce sklep oraz showroom z takim sprzętem. Oferowane jest kompleksowe wsparcie, tzn. podczas jednej wizyty można nie tylko dobrać wózek do swoich potrzeb, również go przetestować i załatwić formalności dotyczące pozyskania refundacji lub dotacji. Są też inne udogodnienia, w tym transport z / do CWI oraz serwis.
Zakończono badanie zakładów pracy chronionej w Polsce, poinformował w marcu br. PFRON. Zostało ono przeprowadzone w celu pozyskania wiedzy o aktualnej sytuacji ZPCh i zatrudnionych w nich osobach z niepełnosprawnością, diagnozy ich sytuacji zawodowej i ekonomicznej oraz ich uwarunkowań. Wnioski zdają się wskazywać, że dotychczasowa formuła ZPCh wyczerpała się. Jaka zatem będzie przyszłość pracy chronionej w Polsce? (czerwiec-lipiec 2021)
W marcu zakończyła się zbiórka prowadzona przez zespół biegaczy Polish Wings na rzecz chorującego paraolimpijczyka, szermierza Jacka Gaworskiego. Na konto trafiło prawie 260 tys. zł. Uczestnicy drużyny Polish Wings wygrali w październiku ub.r. morderczy Ultra Mirage El Djerid 100k, czyli 100 km przez pustynię Sahara.
Maj – Czerwiec
6 maja prezydent Andrzej Duda powołał Radę do spraw Społecznych. W jej skład weszli wybitni specjaliści reprezentujący różne dyscypliny z zakresu nauk społecznych, m.in.: socjolodzy, pedagodzy, ekonomiści, politolodzy i prawnicy.
Mało kto zauważył, że 9 maja 1991 roku Sejm przyjął bardzo ważny akt prawny, który wówczas nosił nazwę ustawa o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Od tego czasu minęło 30 lat, nie było jednak fanfar, nie było okolicznościowych wspomnień i analiz ewolucji systemu. A przecież ten akt – wówczas bardzo nowatorski, by nie rzec rewolucyjny – w swym zasadniczym zrębie obowiązuje do dziś i przez wiele, wiele lat kształtował system wspierania aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami. Na jego podstawie w ówczesnym Ministerstwie Pracy i Polityki Socjalnej powołany został pełnomocnik ds. osób niepełnosprawnych, ustanowiono też zupełnie nowy podmiot – Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi zostało założone przez Matkę Elżbietę Różę Czacką 11 maja 1921 roku , zatem 100 lat temu. Jego działalność przywraca osobom ociemniałym miejsce w życiu społecznym i zawodowym – powiedział prezes zarządu TOnO Paweł Kasprzyk.
Gala finałowa 21. Ogólnopolskiego Festiwalu Twórczości Teatralno-Muzycznej Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie Albertiana odbyła się w przestrzeni wirtualnej, a jej temat przewodni to: „Na ziemi pełnej cudów”. 17 maja zaprezentowało się na niej 15 zwycięskich zespołów i 5 solistów wybranych w pięciu regionach, spośród 55 zespołów i 50 solistów, biorących udział w konkursie.
49 medali, w tym 15 złotych zdobyli reprezentanci Polski w Paralekkoatletycznych Mistrzostwach Europy w Bydgoszczy. Polacy uplasowali się na trzecim miejscu w tabeli medalowej. To była największa impreza tego typu zorganizowana nie tylko w Polsce – przyjechało blisko 700 paralekkoatletów z 44 krajów.
Na dziedzińcu Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie 10 czerwca zainaugurowano projekt „Kultura bez barier, który ma pomóc instytucjom kultury w dostosowaniu oferty do potrzeb różnych odbiorców i upowszechnić dostępność. Powstaną praktyczne rozwiązania dla nich, wskazujące jak mają dostosować się do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Następnie model ten zostanie przetestowany w 100 wybranych w konkursie instytucjach kultury – bibliotekach, domach i ośrodkach kultury, galeriach, teatrach.
12 czerwca w nocy rozstrzygnięto konkurs 16. Festiwalu Zaczarowanej Piosenki w Krakowie. Główną nagrodą są stypendia i specjalne statuetki, a także, w kategorii dorośli, występ na festiwalu w Opolu – w tym roku pojedzie tam Daria Barszczyk. Tegorocznej edycji towarzyszyła akcja szczepień.
Czerwcowo-lipcowemu wydaniu „Naszych Spraw” przypadł niezwykły kolejny numer – 350! Nic w tym dziwnego, pierwsze wydanie periodyku ukazało się w czerwcu 1988 roku, 33 lata temu, zatem w czasach, gdy obowiązywała jeszcze cenzura… Naszym największym atutem od początku istnienia byli niezwykli, nietuzinkowi ludzie o wielkiej wiedzy, niezłomni w pokonywaniu życiowych trudności – bo sami na co dzień doświadczali przeróżnych dysfunkcji. Przede wszystkim pasjonaci, publicyści, dziennikarze, reporterzy, krótko mówiąc – redaktorzy tworzący NS.
17-20 czerwca w Teatrze Muzycznym w Lublinie, wreszcie – po rocznej przerwie – Artyści Nieprzetartego Szlaku mogli się spotkać – na żywo i online. Mimo ograniczeń i obostrzeń sanitarnych związanych z pandemią, z powodzeniem zadebiutowali na scenie Teatru Muzycznego w Lublinie. W przestrzeni wirtualnej każdą z odsłon oglądało od kilkudziesięciu do ponad setki widzów. Tak się spełnia artystyczne marzenia!
Lipiec – Sierpień
Po rocznej przerwie wymuszonej pandemią Covid-19 Integracyjny Klub Sportowy AWF w Warszawie w dniach 8-11 lipca zorganizował XX Jubileuszowy Puchar Świata „Szabla Kilińskiego”. Doceniana przez międzynarodowe grono szermierki na wózkach impreza była okazją do sprawdzenia formy przed Igrzyskami Paraolimpijskimi w Tokio. Dorobek Polaków to dwie szable Kilińskiego i 6 krążków.
W tym okresie najważniejszym wydarzeniem były XVI Letnie Igrzyska Paraolimpijskie Tokio 2020. I jaka to była paraolimpiada! Nie dość, że o rok „przenoszona”, to jeszcze bez kibiców, w przerażonym pandemią Tokio! Zaczęło się od uroczystego wręczenia nominacji paraolimpijskich, 16 sierpnia przez prezydenta RP, 24 sierpnia zapłonął znicz paraolimpijski, a potem już poooszło! 25 medali (7 złotych, 6 srebrnych i 12 brązowych) zdobyła reprezentacja Polski. Dorobek ten przełożył się na 17. miejsce w klasyfikacji medalowej. 4 sportowców zdobyło po 2 krążki. Miejsca na podium zajmowali przede wszystkim lekkoatleci i tenisiści stołowi. Wszystkie te wydarzenia dzień po dnu relacjonowaliśmy w naszym portalu, a podsumowanie na łamach NS. Symboliczne zakończenie – już we wrześniu – tego największego w ostatnim 5-leciu wydarzenia sportowego to nagrody dla Biało-Czerwonych: Złote Odznaki „Za Zasługi dla Sportu” wręczone medalistom przez wicepremiera Piotra Glińskiego i wysokie odznaczenia państwowe przyznane i wręczone przez prezydenta Andrzeja Dudę,
Wrzesień – Październik
7 września 18. Europejski Festiwal Filmowy Integracja Ty i Ja po hasłem Kultura Dostępna w Koszalinie został oficjalnie otwarty. W trakcie tegorocznego wydarzenia jury i widzowie obejrzeli 33 filmy konkursowe, w tym 12 filmów fabularnych, 14 dokumentów i 7 filmów amatorskich oraz uczestniczyli w licznych wydarzeniach towarzyszących.
7 października na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się gala finałowa konkursu Lodołamacze 2021. Uhonorowano na niej nie tylko pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami, w sumie na liście nagrodzonych znalazły się 23 firmy, instytucje, organizacje oraz osoby przełamujące stereotypy i uprzedzenia.
Tegoroczny, już 23. Ogólnopolski Przegląd Twórczości Artystycznej Niepełnosprawnych OPTAN 2021 odbył się w Grudziądzu, w dniach 09-12 września, gromadząc 60 artystów z niepełnosprawnościami. Organizatorem przedsięwzięcia – jak zawsze – było Centrum Rehabilitacji im. ks. Biskupa Jana Chrapka w Grudziądzu.
We wrześniu ampfutbolowa reprezentacja Polski powtórzyła swój największy sukces w Mistrzostwach Europy. Impreza zorganizowana w Krakowie przyciągnęła tysiące kibiców na trybuny i przed telewizory. Okazała się sukcesem nie tylko sportowym, również organizacyjnym i medialnym. W listopadzie Wisła Kraków Amp Futbol triumfowała w rozgrywkach ligowych. Dzięki temu stolica Małopolski może ubiegać się o organizację finałowego turnieju Ligi Mistrzów, z udziałem czołowych zespołów europejskich.
Trzy lata działania rządowego programu Dostępność Plus to ponad 100 różnych inicjatyw i 8,7 mld zł zaangażowanych w jego realizację – mówiła 17 września w Bielsku-Białej wiceminister funduszy i polityki regionalnej Małgorzata Jarosińska-Jedynak.
Mieszkania dla osób z niepełnosprawnościami, samochody, finansowanie tworzenia nowych WTZ i ZAZ, a także wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego – z tych elementów składa się pakiet dodatkowych instrumentów wsparcia pod nazwą „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!”. Na działania te w ciągu najbliższych trzech lat ma zostać przeznaczonych miliard złotych.
23 października odbył się VII Kongres Osób z Niepełnosprawnościami, któremu towarzyszyło hasło „Mamy prawo do niezależnego życia. Nie możemy dłużej czekać!”. Dyskusja o deinstytucjonalizacji zdominowała obrady. Swoje opinie na ten temat wyrazili RPO, przedstawiciele władz oraz środowiska OzN. Uczestnicy spotkania dowiedzieli się m.in. o planowanych zmianach legislacyjnych oraz nowych instrumentach wsparcia.
Listopad – Grudzień
Prezydent Andrzej Duda wręczył 22 listopada Nagrody „Dla Dobra Wspólnego”. Laureatką Nagrody Specjalnej im. Piotra Pawłowskiego została Zuzannna Janaszek-Maciaszek – prezes Fundacji im. Doktora Piotra Janaszka PODAJ DALEJ. Została wyróżniona za całokształt działań na rzecz osób z niepełnosprawnościami.
Po raz pierwszy w historii Polki zdobyły medale mistrzostw Europy w bocci. Edyta Owczarz sięgnęła po złoto, a Kinga Koza uplasowała się na drugim stopniu podium. 28 listopada zabrzmiał w Sewilli Mazurek Dąbrowskiego. Do tego we wspaniałym stylu srebro dołożyła para w grupie BC3 reprezentująca Biało-Czerwone barwy – Edyta Owczarz i Damian Iskrzycki.
Złota oraz srebrna medalistka tegorocznych XVI Letnich Igrzysk Paraolimpijskich w Tokio, paralekkoatletka Róża Kozakowska (TZSN Start Tarnów) została wybrana Sportowcem Roku 2021 w 3. Plebiscycie Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego #Guttmanny2021. Wyniki Plebiscytu ogłoszono 2 grudnia w Centrum Olimpijskim w Warszawie.
Mirosław Piesak, wielokrotny mistrz paraolimpijski poruszający się na wózku, obecnie walczący o prawo do godnego życia mieszkańców domów pomocy społecznej, został Człowiekiem bez barier 2021. Gala finałowa 19. edycji konkursu „Człowiek bez Barier” odbyła się 3 grudnia 2021 r., na Zamku Królewskim w Warszawie.
3 grudnia prezydent Andrzej Duda, podczas uroczystości z okazji Międzynarodowego Dnia Osób z Niepełnosprawnością, który przypada właśnie 3 grudnia, wręczył odznaczenia państwowe. Podziękował odznaczonym za działania na rzecz osób z niepełnosprawnością i zapewniał, że państwo również wspiera takie osoby.
Ponad 700 wystaw, w tym także w ważnych miejscach dla polskiej kultury. Około 70 plenerów, do tego konkursy literackie i różne wydarzenia z obszaru kultury i sztuki. Ponadto galeria, w której odbywają się warsztaty z różnych dziedzin sztuki. Do tego teatr z około 30. premierami. Tak w wielkim skrócie można przedstawić dotychczasową działalność Fundacji Sztuki Osób Niepełnosprawnych, która została zarejestrowana 20 maja 1991 r., zatem 30 lat temu. W 2006 r. otrzymała, z rąk ówczesnego premiera Jerzego Buzka, prestiżową nagrodę w konkursie Pro Publico Bono w kategorii Kultura i Dziedzictwo Narodowe.
Oprac. Ryszard Rzebko, fot. archiwum NS, wybór Jolanta Kołacz
Data publikacji: 20.01.2022 r.
