Raka skóry – czerniaka można skuteczniej leczyć zaprzęgając do walki z komórkami nowotworowymi genetycznie zmodyfikowane wirusy. Szczepionki przeciwnowotworowe z wirusów uzbrojonych w geny wzmacniające odporność budzą nadzieje lekarzy.
O badaniach przedklinicznych związanych z proponowaną metodą leczenia czerniaka opowiada serwisowi Nauka w Polsce dr Łukasz Kuryk z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego, laureat programu LIDER NCBR.
Nowa strategia polega na aktywacji i wspomaganiu układu immunologicznego człowieka w walce z nowotworem. Naukowcy uczestniczący w projekcie PolTreatment w ramach programu opracowują nowe sposoby leczenia raka, używając do tego zmienionych genetycznie adenowirusów, które potrafią zniszczyć komórki nowotworowe. Wirusy te będą wyposażone w geny, które pomogą wzmocnić układ odpornościowy pacjenta. Ostatecznym celem projektu jest stworzenie wyjątkowych narzędzi do zwalczania nowotworów, czyli tzw. wektorów onkolitycznych.
Jak podkreśla kierownik projektu, adenowirusy onkolityczne, czyli wirusy, które mogą niszczyć komórki nowotworowe, są badane od dłuższego czasu. Pomimo różnych prób w badaniach klinicznych, dotychczasowe wyniki są mało skuteczne w praktyce lekarskiej. Zainteresowanie tymi wirusami znacznie wzrosło, gdy udowodniono ich potencjał jako platformy do tworzenia szczepionek przeciwnowotworowych.
Dr Kuryk wyjaśnia, że wirusowe wektory onkolityczne to jedno z narzędzi immunoterapii nowotworów. Genetycznie zmodyfikowane lub naturalne wirusy specjalnie replikują się w komórkach nowotworowych. W odróżnieniu od terapii genowej, wirus onkolityczny nie tylko przenosi pożądane geny, ale także powoduje lizę komórkową, czyli dosłownie niszczy komórki nowotworowe.
Naukowcy z zespołu dr. Kuryka wzmocnią opracowany wektor onkolityczny, dodając do niego tzw. transgen immunostymulujący. „Możemy zwiększyć szanse na powodzenie terapii poprzez „uzbrojenie” genetycznie zmodyfikowanego wirusa dodatkowymi cząsteczkami immunostymulującymi. Lokalna produkcja tych czynników, jak też odpowiedni ich poziom w mikrośrodowisku guza, mogą wzmocnić przeciwnowotworową odpowiedź immunologiczną gospodarza” – tłumaczy lider.
Badacze skupią się na leczeniu zaawansowanego czerniaka skóry. Badania, zarówno te prowadzone na komórkach hodowanych w laboratorium (in vitro), jak i te na żywych organizmach (in vivo), pozwolą ocenić, czy terapia jest skuteczna i bezpieczna dla pacjentów.
„Jeśli się powiedzie, projekt ten może zostać przetestowany w badaniu klinicznym fazy I” – zapowiada dr Kuryk, co oznacza, że nowe narzędzia będą zastosowane w leczeniu ludzi.
Odkrycia dostarczą naukowcom ważnych informacji o tym, jak działa układ odpornościowy podczas walki z nowotworami. To pomoże w lepszym zrozumieniu mechanizmów działania i ogólnego profilu immunologicznego guza oraz środowiska wokół niego.
Badacze będą szukali inwestora lub partnera, aby kontynuować prace badawczo-rozwojowe i badania kliniczne.
Dr Kuryk przypomina, że Polska ma jeden z najwyższych wskaźników umieralności z powodu czerniaka w krajach OECD – zajmujemy w tych statystykach czwarte miejsce, za Węgrami, Słowacją i Łotwą. Nowe sposoby leczenia są dostępne, a mimo to systematycznie rośnie liczba chorych oraz umieralność na czerniaka w Polsce. (PAP – Nauka w Polsce)
Karolina Duszczyk, fot.pixabay.com
Data publikacji: 22.01.2024 r.
