Problemy z koncentracją w dzieciństwie i czynniki genetyczne mogą wskazywać na ryzyko psychozy

Ryzyko wystąpienia u danej osoby doświadczeń podobnych do psychotycznych może być uwarunkowane zarówno problemami z koncentracją w dzieciństwie, jak i czynnikami genetycznymi – informuje „Nature Mental Health”.

Badania dotyczące związku między problemami z koncentracją w dzieciństwie a prawdopodobieństwem późniejszego rozwoju psychoz przeprowadzili naukowcy z University of California w Los Angeles (USA).

Zespół dr Carrie Bearden wykorzystał zbierane w ciągu sześciu lat dane, dotyczące około 10 000 dzieci, uczestniczących w badaniu Adolescent Brain and Cognitive Development (ABCD). Badanie to pozwala obserwować rozwój mózgu u prawie 12 000 młodych ludzi, począwszy od 9. roku życia przez następną dekadę – aż do wczesnej dorosłości.

Autorzy analiz starali się ustalić, w jaki sposób zmienność uwagi wpływa na ryzyko wystąpienia szerszych objawów psychotycznych w okresie dojrzewania oraz jak ryzyko wystąpienia u młodzieży doświadczeń psychotycznych różni się w zależności od ich zakresu uwagi (liczba bodźców rejestrowanych w danym czasie) i wariantów genetycznych.

Jak się okazało, wyższe ryzyko genetyczne wystąpienia szerokiego zakresu zaburzeń neuropsychiatrycznych i poznawczych wiązało się z większym nasileniem doświadczeń psychotycznych i większymi problemami z koncentracją.

Ponadto zmienność zakresu uwagi częściowo działała jako czynnik pośredniczący między związkami między ryzykiem genetycznym wystąpienia zaburzeń neuropsychiatrycznych a ekspresją objawów psychotycznych. Problemy z zakresem uwagi wyjaśniały 4–16 proc. tych powiązań.

„Gdyby uwaga całkowicie wyjaśniała związek między predyspozycjami genetycznymi a doświadczeniami psychotycznymi, ten odsetek wynosiłby 100 proc.” – powiedziała Sarah Chang, współautorka badania, studentka neurologii na UCLA Health Semel Institute for Neuroscience and Human Behavior. „Chociaż istnieje wiele czynników ryzyka psychozy, mechanizmy, poprzez które te czynniki ryzyka działają, szczególnie w tym okresie ryzyka rozwojowego psychozy, nie są dobrze poznane – i tu właśnie pojawia się nasza praca”.

„Od dawna wiemy, że problemy z koncentracją są jednymi z najwcześniejszych prekursorów psychozy – wskazała Bearden, profesor w UCLA Health Semel Institute i UCLA Health Brain Research Institute. – Podejmując inne podejście do tej dużej, typowo rozwijającej się kohorty młodzieży, odkryliśmy naprawdę silny związek z szerokim ryzykiem neurorozwojowym, które było najsilniej powiązane z objawami psychotycznymi. Zmienność uwagi wydaje się być mediatorem, który łączy skłonność genetyczną z tymi objawami”. Chociaż większość młodzieży doświadczającej objawów psychotycznych nie zachoruje na schizofrenię, zdarzenia te zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia w przyszłości zaburzeń psychotycznych i chorób psychicznych.

Jak zaznaczyła Bearden, odkrycia pomagają badaczom lepiej zrozumieć relacje między poziomem genomicznym a behawioralnym w krytycznym etapie wczesnego rozwoju nastolatków, co może prowadzić do przyszłych celów molekularnych, które mogłyby pozwolić na wczesną interwencję w przypadku psychozy.

Ciągła ocena uczestników badania w czasie będzie miała kluczowe znaczenie dla określenia czynników najlepiej powalających diagnozować schizofrenię i wyniki neuropsychiatryczne.

Ważną częścią badania Bearden było wykorzystanie wyników dotyczących wpływu wielu genów na rozwój schorzeń neuropsychiatrycznych. W przeciwieństwie do niektórych schorzeń neurologicznych, takich jak choroba Huntingtona, która jest spowodowana zmianą pojedynczego genu, często występują setki, a nawet tysiące wariantów genetycznych związanych z zaburzeniami psychicznymi. Wyniki poligeniczne są wykorzystywane do podsumowania łącznego wpływu dużej liczby wariantów genetycznych w celu oszacowania ryzyka rozwoju zaburzenia u danej osoby. (PAP)

Paweł Wernicki, fot. pixabay.com

Data publikacji: 02.11.2024 r.