25 instytucji kultury wzięło udział w drugiej edycji Festiwalu Kultury Wrażliwej. W różnych częściach województwa małopolskiego zostało zorganizowanych przeszło 80 aktywności, z których skorzystało ponad 3 tysiące osób. Program powstał z myślą o wszystkich odbiorcach, w tym również z niepełnosprawnościami. Oferta objęła m.in. w pełni dostępne warsztaty, spektakle i oprowadzania. Na zakończenie odbył się koncert w Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie. W planach jest włączenie do działań kolejnych instytucji.
22 września-2 października odbyła się druga edycja Festiwalu Kultury Wrażliwej. To przedsięwzięcie organizowane w ramach programu „Małopolska. Kultura wrażliwa”. Został on zainicjowany w 2016 r. przez Zarząd Województwa Małopolskiego, a jego realizacją zajmuje się Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (MIK).
– Festiwal nie jest po to, żeby mieć okazję do mówienia o instytucjach kultury Województwa Małopolskiego. Chcemy przede wszystkim pokazać, że oferta kultury w Małopolsce jest dostępna. Zależy nam też na tym, by osoby z różnymi potrzebami mogły skorzystać z naszych propozycji i rozmawiały z nami o jakości tej oferty, byśmy ją coraz bardziej otwierali na różne potrzeby uczestników kultury – opisuje Tomasz Włodarski, pełniący obowiązki dyrektora Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie.
W tegorocznej odsłonie Festiwalu wzięło udział 25 instytucji kultury Województwa Małopolskiego. Wśród nich – Małopolskie Centrum Nauki Cogiteon w Krakowie, które działa od czerwca br. Program został przygotowany z myślą o wszystkich odbiorcach, w tym również z niepełnosprawnościami. Oferta objęła m.in. w pełni dostępne warsztaty, pokazy filmowe, oprowadzania, spektakle oraz koncerty. Wydarzenia zostały zorganizowane w różnych częściach województwa małopolskiego, m.in. w Krakowie, Tarnowie, Nowym Sączu, Wadowicach, Oświęcimiu czy Zakopanem.
– W porównaniu z ubiegłym rokiem został rozbudowany program. Udało się zorganizować 86 aktywności, w których stacjonarnie wzięło udział 3035 osób. To pokazuje, że w instytucjach kultury Województwa Małopolskiego oferta dostępnej kultury dojrzewa i się rozwija dzięki wsparciu w ramach programu „Małopolska. Kultura Wrażliwa” – podkreśla Tomasz Włodarski.
Malowanie i projektowanie
Muzeum Historii Tarnowa i Regionu w Tarnowie przygotowało m.in. wydarzenia z udziałem Stanisława Kmiecika. 23 września odbył się wernisaż wystawy prac tego artysty malującego stopami i ustami. Dodatkową atrakcję stanowiły inkluzywne warsztaty plastyczne z krótką prelekcją. Podczas nich można było spróbować swoich sił w malowaniu stopami, wykorzystując różne techniki.
– Zależy nam na tym, żeby mówić o artystach z niepełnosprawnościami, a w tym roku było więcej okazji do tego. Ze Stanisławem znamy się już jakiś czas i cieszę się, że w końcu, w ramach Festiwalu udało się zrealizować wydarzenia z jego udziałem. Dla nas i wszystkich uczestników spotkań to bardzo cenne doświadczenie – zaznacza p.o. dyrektora MIK w Krakowie.
We wspomnianym Małopolskim Centrum Nauki Cogiteon przygotowano różne atrakcje, w tym UNIfest – warsztaty projektowe. To wydarzenia edukacyjne zorganizowane 28 września były skierowane do osób zainteresowanych projektowaniem uniwersalnym. Chętni mogli zaprojektować i skonsultować rozwiązania, które mają ułatwiać życie osobom z różnymi potrzebami.
– Chcemy, aby przestrzenie publiczne, w tym obiekty kultury, były projektowane w sposób dostępny już od samego początku realizowania inwestycji. Dzięki temu można skuteczniej wdrażać dostępność i efektywniej wydatkować środki publiczne. Dlatego promujemy temat dostępności wśród projektantów i architektów. Dajemy im okazję do spotkania osób z różnymi potrzebami i dyskusji o sposobach realizacji tych potrzeb – informuje Tomasz Włodarski.
W Cogiteonie odbyły się też warsztaty dla dzieci z zakresu projektowania uniwersalnych przestrzeni, obiektów i miast. Ta instytucja kultury zaproponowała również oprowadzanie, w tym przypadku po wystawie Człowiek i jego marzenia. Tego typu propozycje dotyczyły też m.in. Opery Krakowskiej w Krakowie, Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie, Muzeum Ziemi Sądeckiej w Nowym Sączu, Muzeum Nikifora w Krynicy-Zdroju czy Centrum Sztuki Mościce w Tarnowie.
Z jogą i spektaklami
Chętni mogli też zwiedzić gmach główny Muzeum Tatrzańskiego im. Dr. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. Ta instytucja kultury przygotowała również warsztaty – Odwiedziny w chałupie góralskiej. Uczestnicy zajęć dowiedzieli się o funkcjonowaniu w XIX wieku domostwa średniozamożnej rodziny góralskiej.
– W ostatnich latach Muzeum przeszło bardzo dużą modernizację, większość ekspozycji jest dostępna. Oczywiście pozostają takie elementy w skansenach, które są trudno dostępne. W takich sytuacjach szukamy sposobów na realizację dostępności alternatywnej. Festiwal stwarza nam okazję do współpracy z odbiorcami, aby zebrać jak najwięcej uwag i opinii. Dzięki nim sprawdzamy nasze możliwości i przygotowujemy coraz lepsze rozwiązania – podkreśla Tomasz Włodarski.
MIK zaprosił na „Jogę wrażliwą”, która wzbudziła spore zainteresowanie podczas ubiegłorocznej edycji Festiwalu. Zajęcia prowadzili Zofia Noworól-Ostrowska (nauczycielka jogi klasycznej, medytacji i szeroko rozumianego ruchu) oraz Piotr Szewczyk (związany z tańcami karaibskimi oraz tańcem współczesnym). Dzięki nim uczestnicy spotkań poznali m.in. proste techniki relaksacji i uspokajania.
Z kolei w Małopolskim Ogrodzie Sztuki w Krakowie zaprezentowano spektakl „Romeo i Julia”. Został on oparty na przekładzie Wiktorii Rosickiej z 1892 roku. Pojawiły się też propozycje przygotowane przez Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach. Jedną z nich były trzydniowe warsztaty teatralno-taneczne, które prowadziła Patrycja Jarosińska – głucha aktorka, tancerka, pedagożka. W programie tych zajęć znalazła się interpretacja poezji Jana Pawła II metodą eksploracji tańca połączonego z PJM. Dodatkowo wystawiono spektakl powarsztatowy „Poezja duszy w zwierciadle ciała”. W tym miejscu odbyły się również warsztaty uwrażliwiające, podczas których dzieciom przybliżono kulturę Głuchych. Były też „Warsztaty bez barier” skierowane do osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi. Te zajęcia edukacyjne umożliwiły uczestnikom wielozmysłowe poznanie historii Jana Pawła II.
Finał i kolejne instytucje
2 października w Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie odbył się koncert finałowy 2. Festiwalu Kultury Wrażliwej. Dla publiczności wystąpili Grzegorz Płonka oraz młodzi artyści z Zespołu Szkół i Placówek pn. „Centrum dla Niewidomych i Słabowidzących” w Krakowie. W repertuarze znalazły się muzyka klasyczna i utwory o charakterze rozrywkowym. MIK powrócił więc do szerszej współpracy z ośrodkiem z ulicy Tynieckiej. To był pierwszy partner, z którym konsultowano pomysły tworząc program „Małopolska. Kultura wrażliwa”.
– Do Filharmonii przybyło ponad 200 słuchaczy, co dla nas jest bardzo miłym doświadczeniem. 5 lat temu, organizując koncert zespołu November Project uświadomiliśmy sobie, że trudno promuje się bezpłatne wydarzenia pod hasłem dostępności. Część ludzi wychodzi z założenia, że to nie dla nich, tylko dla OzN. Powoli, ale stale zmieniamy świadomość społeczną i przełamujemy bariery – opisuje Tomasz Włodarski.
W MIK-u chcą, żeby Festiwal Kultury Wrażliwej odbywał się cyklicznie – co roku. Wiele wskazuje, że tak właśnie będzie, dzięki wsparciu ze strony Zarządu Województwa Małopolskiego i współpracy z Departamentem Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.
– W 2025 roku zamierzamy włączyć w zasięg naszych działań więcej instytucji z obszaru województwa małopolskiego. Widzimy potrzebę dzielenia się wiedzą w zakresie organizowania dostępnej oferty kulturalnej z domami kultury i mniejszymi samorządowymi instytucjami kultury. Chcemy, aby coraz więcej osób mogło aktywnie uczestniczyć w małopolskiej kulturze – podsumowuje pełniący obowiązki dyrektora Małopolskiego Instytutu Kultury w Krakowie.
Marcin Gazda
Data publikacji: 12.11.2024 r.
