Kochają Kraków z wzajemnością. Integracja i prezentacja dorobku OzN

Wiele wydarzeń odbyło się w ramach XXVI Tygodnia Osób Niepełnosprawnych „Kocham Kraków z Wzajemnością”. Program powstał dzięki współpracy Urzędu Miasta Krakowa i organizacji pozarządowych. W czerwcu chętni mogli uczestniczyć w imprezach sportowych, rekreacyjnych, kulturalnych oraz integracyjnych. Celem działań było m.in. podniesienie świadomości na temat dokonań OzN.

6 czerwca na Rynku Głównym zorganizowano rozpoczęcie XXVI Tygodnia Osób Niepełnosprawnych. Kolejne dni obfitowały w różne atrakcje, nie tylko w samym Krakowie. Miasto przygotowało na te działania 450 tys. zł.

– To była rekordowa pod względem wydarzeń edycja TON. Z szacunkowych danych wynika, że łącznie wzięło w niej udział około 5 tys. OzN oraz prawie drugie tyle mieszkańców i gości. Zależy nam na tym, aby ludzie poczuli, że Kraków to miasto bez barier, otwarte i dbające o wszystkie grupy społeczne, w tym także osoby z niepełnosprawnością – mówi Beata Byszewska, p.o. dyrektora Wydziału Polityki Społecznej, Równości i Zdrowia Urzędu Miasta Krakowa.

Fundacja Brak Barier wzięła udział w inauguracji TON, przeprowadzając trening crossfitu na Rynku Głównym. Następnego dnia zorganizowała Piknik Jurajski w Dolinie Będkowskiej. W latach 2023-2024 również zaprosiła na imprezę integracyjną do tego miejsca. Z kolei w 2022 r. spotkanie odbyło się nad Bagrami w Krakowie.

– Mamy grupę osób z niepełnosprawnościami w wieku 20-50 lat, które chętnie uczestniczą w wydarzeniach integracyjnych. Bardzo odpowiada im ta lokalizacja, z zielenią i piękną skałą. Ponadto są zadowolone z posiłków oferowanych przez gospodarstwo agroturystyczne Brandysówka, więc wracamy tam – zaznacza Rafał Pawłowski, prezes Fundacji Brak Barier.

W wydarzeniu wzięło udział 40 osób, w tym beneficjenci ww. krakowskiej organizacji pozarządowej. Ona realizuje m.in. zajęcia crossfitu i tańca na wózkach, organizuje też zawody Brak Barier Battle. Piknik rozpoczął się o godz. 14, a zakończył około 20:30. Jedną z atrakcji stanowił trening Pilates. W programie imprezy było też strzelanie z pistoletów ASG do tarczy (repliki broni palnej, które nie wymagają zezwolenia). Do przejażdżek po okolicy zostały udostępnione elektryczne przystawki do wózków firmy Rehasense.

– Tradycyjnie zrobiliśmy ognisko, mieliśmy też potrawy z grilla. To był udany piknik, trochę wspólnie pośpiewaliśmy, spędziliśmy czas w dobrym humorze. Dopisała pogoda, choć pod koniec zaczął padać deszcz i trochę nas przegonił – dodaje Rafał Pawłowski.

Dla młodszych i starszych
W inauguracji Tygodnia wzięło też udział Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Osób z Zespołem Downa „Tęcza”, które zaprosiło na warsztaty plastyczne i rękodzielnicze. W kolejnych dniach można było skorzystać z różnych propozycji przygotowanych przez ww. organizację pozarządową i powiązaną z nią spółkę non profit – Społeczna 21. Ono zajmuje się aktywizacją zawodową OzN, głównie z zespołem Downa. W październiku 2019 r. uruchomiło food trucka z frytkami belgijskimi nad Zalewem Nowohuckim. Od stycznia 2023 r. prowadzi kawiarnię Społeczna Kaffka przy ul. Na Kozłówce 25, gdzie odbyła się część wydarzeń.

– Zarówno Stowarzyszenie, jak i Społeczna 21, starają się aktywnie włączać w coroczne obchody TON. Chcemy zaznaczyć obecność osób z zespołem Downa w krakowskiej społeczności. W tym roku w naszej ofercie znalazły się wydarzenia dla młodszych i starszych – podkreśla Agata Krzyżek-Gola, managerka Stowarzyszenia „Tęcza” i członek zarządu Społecznej 21.

Pierwszy z ww. podmiotów zorganizował integracyjną zabawę taneczną (7 czerwca) i warsztaty kulinarne (13 czerwca). Uczestnicy tych ostatnich mieli za zadanie przygotowanie własnej pizzy. W ofercie znalazły się też wyjścia do zoo, Strefy Klocków, Małopolskiego Centrum Nauki Cogiteon i sali zabaw dla maluszków. Z kolei dzięki Społecznej 21 odbyły się lekcje pokazowe w food trucku (9 i 11 czerwca) oraz warsztaty dla uczniów w szkołach specjalnych (9 i 12 czerwca). Dodatkową atrakcję stanowiły pokazy filmowe w Społecznej Kaffce (9-13 czerwca).

– Widzowie obejrzeli produkcje nagrodzone podczas tegorocznego Festiwalu Filmowego Osób z Niepełnosprawnościami FilmON. Wyświetliliśmy też fragmenty reportaży Pani Moniki Meleń. W wydarzeniach Społecznej 21 wzięło udział łącznie około 100 osób – mówi Agata Krzyżek-Gola.

Uświadamianie z piłką
Po raz kolejny częścią TON były warsztaty „Usłyszeć football”. Zostały one zorganizowane 9 i 11 czerwca przez Fundację Nie Widząc Przeszkód, która od lat promuje blind futbol. W roli przewodników po tej dyscyplinie sportu wystąpili zawodnicy i trenerzy Wisły Kraków BF oraz reprezentacji Polski. Zajęcia odbyły się na stadionie MOS Kraków Zachód. Na tym obiekcie trenuje i rozgrywa swoje mecze Biała Gwiazda. Z niego korzysta też kadra narodowa.

– Preludium do tych warsztatów stanowiło spotkanie podczas Wiślackiego Dnia Talentów. To wydarzenie zostało zorganizowane 8 czerwca na terenach przy Reymonta 20. Mieliśmy tam swoje stanowisko, na którym prezentowaliśmy blind futbol – opisuje Piotr Niesyczyński, członek zarządu Fundacji Nie Widząc Przeszkód, a także członek sztabu szkoleniowego Wisły Kraków BF.

Z ww. propozycji skorzystało ponad 200 osób. Przy czym w warsztatach wzięło udział 8 grup. Utworzyło je przeszło 120 uczniów szkół podstawowych i średnich. Główną część tych zajęć stanowiły treningi blind futbolu. Jednak tradycyjnie już nie zabrakło tematów związanych z codziennym życiem osób niewidomych i niedowidzących.

– Staramy się przekazywać informacje o tym, jak można pomagać w różnych sytuacjach, np. na ulicy. Zależy nam na tym, aby ludzie nie bali się tego robić. Łączymy więc uświadamianie z dobrą zabawą i sportem. W tych działaniach wsparła nas Młodzieżowa Rada Krakowa, która zadeklarowała chęć szerszej współpracy– dodaje Piotr Niesyczyński.

Od treningu do zawodów
10 i 12 czerwca promowany był goalball, o co zadbało Stowarzyszenie Warto Być Razem. To organizacja, która jako jedyna w Małopolsce zajmuje się rozwijaniem tej dyscypliny sportu. W minionych latach prowadziła drużynę WBR Groundhogs Kraków. W marcu zespół występuje jako Bruk-Bet Termalica Kraków, będąc sekcją Bruk-Betu Termaliki Nieciecza. Wydarzenia w ramach Tygodnia odbyły się w Hali 100-lecia KS Cracovia wraz z Centrum Sportu Niepełnosprawnych.

– Pierwszego dnia skupiliśmy się na otwartym treningu. Z tej propozycji skorzystała liczna grupa uczniów z ośrodka znajdującego się przy ulicy Tynieckiej [Zespół Szkół i Placówek pn. „Centrum dla Niewidomych i Słabowidzących” w Krakowie – przyp. red.]. Dla nas to również forma rekrutacji do drużyny, bo młodzież też czasami ma z nami zajęcia – zaznacza Piotr Niesyczyński, grający trener Bruk-Betu Termaliki Kraków.

Dla uczestników treningu został zorganizowany wewnętrzny turniej, nadzorowany przez zawodników popularnych Słoni. Rosnące zainteresowanie goalballem ze strony uczennic z Tynieckiej sprawia, że pojawia się temat reaktywacji sekcji kobiecej w Krakowie. Przestała ona funkcjonować po sezonie 2023. Natomiast we wcześniejszych latach odniosła liczne sukcesy, w tym zdobyła tytuły mistrza kraju.

– Z kolei drugiego dnia zorganizowaliśmy Integracyjny Puchar Krakowa w Goalball. Do rywalizacji zaprosiliśmy przedstawicieli podmiotów działających na rzecz osób niewidomych i niedowidzących. Była rywalizacja, ale też dobra zabawa – mówi grający trener Bruk-Betu Termaliki Kraków.

Herosi pod koszem
Aktywnie w obchody TON włączyła się Fundacja For Heroes. Oprócz pokazowego meczu koszykówki na wózkach 3×3 podczas inauguracji na Rynku Głównym, przygotowała 2 wydarzenia. 10 czerwca zorganizowała piknik sportowy na boisku obok Hali 100-lecia KS Cracovia wraz z Centrum Sportu Niepełnosprawnych.

– Przyjechała do nas drużyna koszykarzy na wózkach – Tytanovi Kijów. Sporą część tej ekipy tworzą osoby, które ucierpiały w wyniku działań wojennych. Przykładowo, Anton stracił obie ręce i nogę, korzysta z trzech protez. Goście z Ukrainy odbyli trening z naszymi zawodnikami – podkreśla Tomasz Koźmiński, prezes Fundacji For Heroes.

11 czerwca został zorganizowany turniej koszykówki na wózkach „Hope Wins Basketball Tournament 2025”. W hali sportowej OSiR Kolna zaprezentowały się 3 drużyny. Najlepsza okazała się ekipa For Heroes. Niedawno zakończony sezon ukończyła na czwartej pozycji w Polskiej Lidze Koszykówki na Wózkach, a więc najwyższej w swojej dotychczasowej historii. Na drugim miejscu uplasował się zespół Tytanovi Kijów, a na trzecim – For Heroes II.

– Na pewno widać różnice sprzętowe. Chłopaki z Ukrainy mają starsze wózki, więc trochę ich wsparliśmy. Zamierzamy kontynuować współpracę z nimi. Podobnie jak z drużyną z Lwowa, którą znamy od lat. Być może obie przyjadą na turniej For Heroes Cup, który zorganizujemy jesienią – informuje Tomasz Koźmiński.

Przejażdżki i warsztaty
Wśród wydarzeń zrealizowanych 13 czerwca znalazł się „Tandem sportu i sztuki”. To przedsięwzięcie, które Fundacja Pełni Kultury organizuje od 2017 r. W szóstej jego edycji wzięło udział ok. 30 osób. W tej grupie znaleźli się m.in. podopieczni Fundacji Szansa – Jesteśmy Razem (dawniej Fundacja Szansa dla Niewidomych).

– Najpierw spotkaliśmy się na Bulwarach Wiślanych w okolicy Wawelu. Tam przez prawie 4 godziny do dyspozycji były tandemy naszego partnera, czyli firmy KRK Rental. Pogoda sprzyjała takiej aktywności, nie brakowało chętnych na przejażdżki – opisuje Anna Franik, przewodnicząca Rady Fundacji Pełni Kultury.

Pozostała część wydarzenia została zorganizowana w pobliskim studiu Meditau, znajdującym się przy Placu na Groblach. Tam odbyły się warsztaty oddechowe metodą Butejki, które przeprowadziła Anna Kolczyńska z Lekki Oddech Studio. Uczestnicy godzinnych zajęć zdobyli wiedzę dotyczącą spokojnego i płytkiego oddychania przez nos. Dzięki temu mogą m.in. poczuć się lepiej, poprawić koncentrację czy zredukować różne napięcia.

– Każdy sprawdził, czy ma dobre nawyki oddechowe, czy powinien jeszcze nad nimi popracować. Wiele osób nie zastanawia się nad tym, a to jest potrzebne, co można było usłyszeć od uczestników zajęć. Oni dostali jeszcze elektroniczną wersję książki z ćwiczeniami oddychania – dodaje Anna Franik.

W programie wydarzenia znalazły się też dwugodzinne warsztaty piosenki poetyckiej. Wiedzą o m.in. tworzeniu rymów czy pisaniu piosenek podzieliła się Agnieszka Łozińska, czyli wokalistka i autorka tekstów z niepełnosprawnością narządu wzroku. Na zakończenie uczestnicy zajęć ułożyli rymowaną historię o szóstej edycji „Tandemu sportu i sztuki”.

– W tym roku przygotowaliśmy dość bogatą ofertę. Zwykle mieliśmy tandemy i jedno spotkanie warsztatowe. Tym razem zapewniliśmy więcej atrakcji, w tym zupełnie coś nowego, co spodobało się uczestnikom – podsumowuje przewodnicząca Rady Fundacji Pełni Kultury.

Beata Byszewska, p.o. dyrektora Wydziału Polityki Społecznej, Równości i Zdrowia Urzędu Miasta Krakowa
Ideą Tygodnia jest przede wszystkim integracja środowiska osób z niepełnosprawnościami z osobami pełnosprawnymi. Ponadto zależy nam na podniesieniu świadomości na temat dokonań OzN i przedstawieniu efektów ich walki, często heroicznej, z własnymi słabościami. To pokazanie, że nie należy nikogo wykluczać. Wszyscy jesteśmy równi i dajemy radę, pomimo przeciwności i ograniczeń. Myślę, że wszystkie założone cele zostały zrealizowane. Osoby z niepełnosprawnościami zaprezentowały, w czym tkwi ich siła.
Tydzień jest świętem tego środowiska. Staramy się, aby to organizacje decydowały o tym, co chcą zaprezentować. Wspieramy je, ale nic nie narzucamy. W tym roku 47 projektów otrzymało dofinansowanie na realizację zadań w ramach TON.
Środowisko OzN jest zadowolone z prezentacji swoich umiejętności, pasji, a także z uczestniczenia w różnych wydarzeniach. Umożliwiamy skorzystanie z oferty kulturalnej, którą zabezpieczamy jako UMK. To m.in. spektakle teatralne i operowe, a także wystawy, na które w osoby z niepełnosprawnością w znacznej części nie mogą sobie pozwolić.

Zobacz galerię…

Marcin Gazda, fot. Fundacja Brak Barier, Fundacja Pełni Kultury, autor, Stowarzyszenie Tęcza, Stowarzyszenie Warto Być Razem

Data publikacji: 04.07.2025 r.