25 października w MDK „Kazimierz” w Sosnowcu odbyła się konferencja „Jakość życia, a nowoczesne technologie wspomagające dla osób z niepełnosprawnościami”. Zorganizowały ją sosnowieckie instytucje: Centrum Usług Socjalnych i Wsparcia (CUSiW), Ośrodek Wsparcia i Testów (OWiT), Specjalistyczne Centrum Wspierające Edukację Włączającą (SCWEW) oraz PFRON Oddział Śląski.
Moderatorem konferencji był dyrektor Instytutu Pedagogiki Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu, dr Aleksander Mańka.
Pięknym wykładem, pokazującym niecodzienne spojrzenie na rozumienie niepełnosprawności rozpoczął profesor Adam Stankowski z Uniwersytetu Śląskiego.
Jak bardzo względne jest to pojęcie… dla jednego ktoś, kto w dzisiejszym świecie nie zna dwóch języków obcych, będzie osobą niepełnosprawną, dla drugiego nie w pełni sprawny będzie ktoś, kto nie przeskoczy poprzeczki ustawionej na wysokości 1 metra. Więc kto, kiedy jest niepełnosprawny? Te tezy weryfikują się przez życie, przez praktykę. Maria Grzegorzewska, twórczyni pedagogiki specjalnej nie mówiła o procesie wychowania, a o procesie rozwoju człowieka.
Ktoś może mieć ograniczenia, ale wykorzysta swoje możliwości w 100 proc., osiąga wszystko, co jest w jego zasięgu. Bo potrzeby mamy wszyscy mniej więcej te same, różnimy się jednak możliwością ich zaspokajania. Jeśli nasz podopieczny do maksimum wykorzysta te możliwości, które posiada, będzie to tnajpiękniejsze w pracy wychowawczo-rehabilitacyjnej.
Jak powiedział moderator (były student profesora), wykłady profesora zawsze prowokowały studentów do myślenia, dzięki prowokującym pytaniom zaczęli myśleć inaczej, odkrywając, że niekoniecznie wszystko jest tak, jak w podręcznikach.
Kolejny wykład wygłosił profesor Zenon Gajdzica, również z Uniwersytetu Śląskiego, na temat elektronicznych baz danych w procesie międzysektorowego wspierania uczniów z niepełnosprawnościami.
Zarówno rodziny jak i instytucje odczuwają brak dostępnej, uporządkowanej wiedzy na temat wszystkich usług świadczonych w sektorach oświaty, wsparcia społecznego, służby zdrowia, zajęć korekcyjnych, terapeutycznych, rehabilitacyjnych, wiedzy o zasobach w różnych podmiotach zarządzanych przez samorządy.
Zamiarem było, aby stworzyć dostępne bazy zasobów, gdzie każdy mógłby wejść i zobaczyć, gdzie, z czego może skorzystać, wchodząc w linki do interesujących go obszarów.
Innowacyjny, wdrożeniowy projekt; jest realizowany w kilku powiatach, dając skoordynowane, międzysektorowe wsparcie uczniom i ich rodzinom oraz środowisku, w którym funkcjonują,
Specjalistyczne Centrum Wspierające Edukację Włączającą
Ten, funkcjonujący od dwóch lat projekt, przedstawiła Iwona Durek, dyrektor Zespołu Szkół Specjalnych nr 4 w Sosnowcu. Rozpoczęła od podziękowań za nieustające wsparcie i pomoc obecnemu na sali posłowi Mateuszowi Bochenkowi.
Specjalistyczne Centrum Wspierające Edukację Włączającą utworzono na bazie kadry i sprzętu ZSS nr 4, lidera projektu. Ma ono za zadanie wsparcie pięciu szkół ogólnodostępnych w realizacji kształcenia włączającego, jak również wsparcie uczniów, którzy mają orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.
Te zadania realizowano poprzez zorganizowanie wypożyczalni sprzętu specjalistycznego, eksperckich szkoleń dla dyrektorów i nauczycieli szkół ogólnodostępnych, działania promujące edukację włączającą – konferencje, warsztaty, eventy edukacyjno-kulturalne.
W tym pilotażowym projekcie odbyły się 4 ciekawe projekty inkluzyjne dla uczniów szkół i przedszkoli objętych wsparciem SCWEW.
Motywacją do tych działań jest obserwowana konieczność wprowadzania zmiany społecznego wizerunku osoby z niepełnosprawnością. Organizatorzy głęboko wierzą, że może się to stać w efekcie spotkania i wspólnej realizacji ciekawych projektów tych dwóch grup osób.
Ośrodek Wsparcia i Testów (OWiT) w Sosnowcu
Model funkcjonowania OWiT omówiła jego kierowniczka, Maria Flanczewska-Wolny. Jego beneficjentami są osoby z niepełnosprawnością wzroku, słuchu i kończyn górnych oraz z problemami w komunikowaniu się, posiadające orzeczenie i skierowane przez PFRON.
Ośrodek prezentuje korzyści ze stosowania technologii asystujących, świadczy porady w doborze technologii, instruuje w obsłudze sprzętu.
Działalność OWiT to również konsultacje ekspertów zewnętrznych, lekarzy audiologów, otolaryngologów, foniatrów, okulistów, ortopedów, neurologów, psychiatrów, techników protetyków, terapeutów wzroku, słuchu.
Od czerwca 2022 podpisano 175 umów wypożyczenia, 361 porad dla osób z niepełnosprawnością i 247 porad dla ich opiekunów.
Beneficjenci doceniają możliwość testowania różnych modeli, skorzystania z fachowej porady. To ułatwia decyzje o zakupie sprzętu, staraniu się o dofinansowanie.
Ale wskazują również na ograniczenia – brak propozycji dla niepełnosprawności ruchowej kończyn dolnych np. wózków inwalidzkich, pionizatorów.
Konferencji towarzyszyła wystawa sprzętów, którymi OWIT dysponuje.
Wypożyczalnia technologii wspomagających dla OzN
Tomasz Kępista ze Oddziału Śląskiego PFRON, przybliżył funkcjonowanie wypożyczalni najnowszych technologii wspomagających, która będzie świadczyć usługi na terenie całego kraju. Usługi doradztwa, wynajmu, dostawy, serwisu, dostosowania, skonfigurowania oraz instruktaż obsługi oferowanych urządzeń.
Lista sprzętu jest na stronie PFRON, są tam narzędzia do komunikacji alternatywnej, wózki i skutery elektryczne, napędy pod wózek inwalidzki ręczny, koncentratory tlenu, podnośniki, urządzenia i systemy wspomagające słyszenie, aparaty słuchowe. Urządzenia i technologie wpierające osoby z dysfunkcją wzroku -linijki i drukarki brajlowskie, powiększalniki stacjonarne i przenośne, programy do translacji brajla na czarnodruk. Często jest to sprzęt bardzo drogi, zaoszczędzone środki można przeznaczyć na inne cele rehabilitacyjne. .
Wypożyczyć sprzęt może każdy, kto ma ważne orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym oraz w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie otrzymał dofinansowania na zakup tej samej technologii. Do wniosku dołącza zlecenie na zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze.
Procedurę wypożyczenia przedstawił w czytelny prosty sposób krótki filmik animowany. Wypożyczalnia działa od września, już wpłynęły 34 wnioski.
Ścieżka adaptacyjna dla osób niewidomych i słabowidzących
Ten projekt Politechniki Śląskiej przedstawiła Katarzyna Ujma-Wąsowicz. Ścieżkę otwarto na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej w kwietniu 2022 r. To swego rodzaju tor, na którym umieszczono różne przeszkody symulujące niedogodności i bariery dostępności spotykane w środowisku życia. Pokonując go możemy wybrać gogle imitujące jakąś wadę wzroku, lub całkowicie zasłaniające oczy; doświadczamy w ten sposób dysfunkcji wzroku, możemy się uczyć orientacji przestrzennej.
Projekt ten był realizowany z myślą o podniesieniu świadomości studentów, przyszłych architektów, o problematyce niepełnosprawności i dostępności architektonicznej.
Ścieżka adaptacyjna była prezentowana podczas przerwy kawowej, chętni mogli nią przejść.
Nowe formy wsparcia ze środków PFRON na rzecz dostępności
Jan Wroński, dyrektor Oddziału Śląskiego PFRON poinformował, że aktualnie nie ma zbyt wielu nowości, ale przybliżył obecnym to, co aktualnie jest realizowane, czyli programy „Samodzielność – Aktywność – Mobilność”, „Dostępna przestrzeń publiczna”, „Wyrównywanie różnic między regionami”. W tym ostatnim obszar zapewnienia dostępności w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych jest realizowany już wiele lat, dobrym przykładem są osiedla Złote Łany w Bielsku Białej, osiedla w Częstochowie, Wodzisławiu Śl., gdzie wszystkie osoby mogą wyjść bez przeszkód ze swoich mieszkań. Jan Wroński uczulił na ważne informacje w pilotażowym programie „Aktywny Samorząd” – końcowe zapotrzebowanie na środki przypada 4 grudnia br.
Ostatnią z prezentacji przedstawiła Teresa Saczuk-Grabowska, pracownik Oddziału Śląskiego PFRON, na temat realizacji właśnie programu „Aktywny Samorząd” skierowany do indywidualnych osób, ale realizowany poprzez instytucje samorządu powiatowego, z którymi PFRON współpracuje.
W województwie śląskim jest bardzo dużo, bo aż 36 powiatów, dlatego zainteresowani zgłaszają się właśnie do tych podmiotów na swoim terenie, do MOPS, GOPS, PCPR.
Konferencji towarzyszył kiermasz prac uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Sosnowcu, a uświetnił ją koncert zespołu muzycznego z ZSS nr 4 w Sosnowcu.
To była niezmiernie rzeczowa, konkretna konferencja, a wypowiedź profesora Stanowskiego ładnie, ciepło nas do tego wprowadziła. Profesor nie wszedł na scenę, skrócił ten dystans i chodził tuż przed zasłuchaną publicznością.
Tekst i fot. Ilona Raczyńska
Data publikacji: 15.11.2023 r.
