Wdrożenie konwencji ONZ dot. niepełnosprawnych zależy również od władz lokalnych

Raport pokazuje dość pesymistyczny obraz Polski samorządowej, dla której potrzeby osób z niepełnosprawnością są sprawą drugorzędną. W najmniejszych jednostkach lokalnych zdarza się, że urzędnicy nie widzą potrzeby wdrażania postanowień konwencji dla kilku osób.

Spośród 718 zbadanych gmin i powiatów zaledwie 123 zbiera jakiekolwiek informacje na temat potrzeb i sytuacji osób z niepełnosprawnością. Komunikacja również jest na niskim poziomie. W zaledwie co czwartym samorządzie (25,1 proc.) jest pracownik przeszkolony do kontaktu z osobami z niepełnosprawnością, szkolenia pod tym kątem były zaś przeprowadzane w mniej niż co piątym urzędzie (19 proc.).

Trochę lepiej jest, jeśli chodzi o dostępność stron internetowych – 35 proc. samorządów zadeklarowało, że ich strony są zaprojektowane zgodnie ze standardami WCAG 2.0. Jednak problemem są alternatywne metody komunikacji. Nagrania w Polskim Języku Migowym udostępnia 2,5 proc. samorządów. Jeszcze mniej, bo zaledwie 0,9 proc. gmin i powiatów, jakiekolwiek informacje przekazuje poprzez materiały w alfabecie Braille’a. Pozytywną informacją jest to, że 43,8 proc. biorących udział w ankiecie samorządów współpracuje z przynajmniej jednym tłumaczem języka migowego.

Pełne wyniki badania można znaleźć na stronie poświęconej monitoringowi konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.

Badanie jednostek samorządu zostało skonfrontowane z monitoringiem regionalnych rzeczników praw osób z niepełnosprawnościami.
Ich raport mówi, że widać poprawę sytuacji osób z niepełnosprawnościami, na poziomie województw i powiatów pojawiają się sygnały świadczące o tym, że prawa tych obywateli są coraz bardziej respektowane. Wyrównywanie barier najbardziej widać w dużych miastach zwłaszcza w obszarze transportu, edukacji wyższej.

Jednak zdarza się, że działania na rzecz osób z niepełnosprawnością mają charakter pozorny, np. montuje się podnośnik, ale często skorzystanie z niego jest utrudnione lub wręcz niemożliwe, ciągle istnieją różne opinie na temat edukacji włączającej, a niektórzy pracodawcy zatrudniają osoby z niepełnosprawnością z naruszeniem prawa. Najniżej oceniono dostęp do dobrej edukacji i do zatrudnienia. Akurat te dwie sprawy są z sobą ściśle skorelowane, bo brak dostępu do edukacji włączającej skutkuje segregacją na rynku pracy. W Polsce odsetek pracujących osób z niepełnosprawnością w wieku produkcyjnym wynosi zaledwie 23 proc. i jest jednym z najniższych w Europie. W tym zakresie 35 proc. badanych urzędów gmin i powiatów osiągnęło 6-proc. udział zatrudnienia osób z niepełnosprawnością, a 82 proc. podało, że takich danych nie zbiera.

Bierność i niechęć do zmian u lokalnych władz prowadzą do bierności życiowej ich mieszkańców. Konieczna jest więc radykalna zmiana prawa w tym zakresie, zwłaszcza dotycząca wdrażania konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami. RPO niedawno apelował do premier o ratyfikowanie protokołu dodatkowego do tej konwencji, co pozwoliłoby osobom z niepełnosprawnością, po przejściu drogi sądowej w Polsce, odwoływać się do organu międzynarodowego.
Swoistym podsumowaniem tej konferencji może być stwierdzenie, że od czasu ratyfikacji przez Polskę konwencji o prawach osób z niepełnosprawnością, nie powstało żadne prawo wprowadzające jej zapisy w życie.
Postanowienia konwencji nie zostaną wdrożone jeśli o swoje prawa nie będą upominały się same osoby z niepełnosprawnościami. Te zaś muszą być świadome i przekonane, że mają prawo włączenia się do życia w lokalnym społeczeństwie, a takiej wiedzy i świadomości jeszcze brakuje. Prawa są często rozumiane jako uprawnienia i dostęp do konkretnych form wsparcia – podsumowano w raporcie.
Oprac. pr
fot. Biuro RPO
Data publikacji: 04.03.2016 r.