Internetowy kiosk dla niewidomych

Taka wiadomość ukazuje się na monitorze komputera pod jednym z adresów polecanych przez portale niepełnosprawnych. Teraz nie pozostaje już nic innego jak dokonać wymaganej rejestracji. Bez tego ani rusz.
Serwis został stworzony przez Instytut Maszyn Matematycznych (IMM) we współpracy z Fundacją Polskich Niewidomych i Słabowidzących „Trakt” w Warszawie oraz Mazowieckim Stowarzyszeniem Pracy dla Niepełnosprawnych „De Facto” z Płocka. Osobom niewidomym i słabowidzącym ma udostępniać w przyjazny sposób bieżące i archiwalne numery polskich czasopism.
Niemal każdy tytuł prasowy ukazujący się w kraju ma swoją wersję internetową. Nie znaczy to, że każdy może z niej skorzystać, choćby dlatego, że oferuje się wersje niedostępne dla specjalistycznego oprogramowania komputerowego, którym posługują się potencjalni czytelnicy z dysfunkcją wzroku. Do sporej części materiałów dostęp jest utrudniony także z powodu konieczności wniesienia opłaty. Niektóre tytuły prasowe zauważyły potrzeby niewidzących i publikują artykuły odczytywane przez syntezatory, ale nigdy nie jest dostępny cały numer, a jedynie kilka artykułów. Inne tytuły wprowadziły usługę w postaci artykułów czytanych przez zainstalowany na stronie internetowej syntezator, ale słuchacz nie ma możliwości zatrzymywania, cofania, robienia zakładek itp.
E-kiosk to koniec wszystkich kłopotów. Powstał po to, aby osoby niewidome i słabowidzące miały pełny i łatwy dostęp do jak największej ilości tytułów prasowych w jednym miejscu i aby do ich czytania mogły używać własnych czytników tekstów. Według prezesa Fundacji Trakt, Józefa Mendrunia, serwis to przejaw społecznej odpowiedzialności biznesu i może mieć wpływ na pozytywny wizerunek wydawców w środowisku lokalnym, a w szczególności wśród społeczności osób z dysfunkcją wzroku. Twórcy serwisu liczą na zainteresowanie jego wdrożeniem i przychylność wydawców prasy w udostępnianiu czasopism.
Pomysł stworzenia serwisu jest w Polsce absolutnie innowacyjny. Jolanta Brzostek-Pawłowska, kierownik projektu, ocenia e-Kiosk jako przede wszystkim bazę danych o pismach dla niewidomych, z klasyfikacją czy możliwością wyszukiwania, a tego jak dotąd na rynku nie było.
Aby skorzystać z serwisu należy się zarejestrować. Konieczne jest podanie stopnia niepełnosprawności oraz typu i numeru dokumentu potwierdzającego ją, a dalej danych adresowych. Formularz rejestracyjny należy następnie wydrukować i podpisany przesłać na adres Fundacji. Dopiero gdy formularz zostanie dostarczony do administratora i zostanie przez niego zweryfikowany, użytkownik dostanie e-maila z informacją o aktywowaniu jego konta. Trzeba dodać, że wymagany jest co najmniej umiarkowany stopień niepełnosprawności lub dawna druga grupa inwalidzka.
Największą trudność może sprawić twórcom serwisu zabezpieczenie bazy danych rejestrujących się użytkowników i weryfikacja orzeczeń potwierdzających niepełnosprawność narządu wzroku. Obecnie trwają prace prawników i informatyków nad sposobem zabezpieczenia wprowadzanych danych osobowych i dokumentów potwierdzających stopień niepełnosprawności, usiłuje się również sprecyzować kto i w jaki sposób będzie weryfikował te dane. Nie ma ogólnopolskiej bazy danych osób niewidomych i słabowidzących, każda organizacja tworzy taką na swoje potrzeby. Stworzenie takiej bazy przy okazji rejestrowania się użytkowników serwisu (pod warunkiem opracowania zasad weryfikowania zgłaszanych danych), może dać w jakiejś mierze reprezentatywną liczbą osób z dysfunkcją wzroku czytających prasę.
Wiele różnych badań wskazuje na ogólnie niski poziom czytelnictwa prasy i książek w Polsce. Serwis e-Kiosk jest więc pewną szansą na podwyższenie tego poziomu, także wśród osób niepełnosprawnych. Udostępniane obecnie są miesięczniki „Claudia” i „Młody Technik” oraz tygodnik „Polityka”. Twórcy serwisu przy pomocy wolontariuszy starają się tak przygotować artykuły, aby były one zgodne z tym, co czytelnik otrzymuje w prasie drukowanej dostępnej w kiosku. Najwięcej trudności sprawia konwertowanie treści z formatu pdf do formatu html, który usprawnia działania programów czytających strony www. Istotną sprawą są również opisy zdjęć ilustrujących dany artykuł czy opis różnego rodzaju rysunków satyrycznych.
Serwis uzupełniany jest na bieżąco – ukazujący się numer czasopisma w kiosku w formie drukowanej jest w tym samym czasie dostępny w e-Kiosku. Ma on ponadto tę zaletę, że będzie można mieć dostęp do opublikowanych już wcześniej i zarchiwizowanych artykułów, czyli korzystać z serwisu jak np. z biblioteki. Artykuły można też ściągać na komputer w formacie zip i czytać w trybie off line, czyli bez konieczności łączenia się z internetem.

Serwis powstał w ramach projektu badawczo-rozwojowego, finansowego ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Czas pokaże w jakim kierunku pójdzie jego rozwój i pozostaje mieć nadzieję, że wkrótce rozszerzy się oferta dostępnych czasopism, czego życzymy wszystkim czytelnikom z dysfunkcją wzroku.

Dariusz Opioła, MaC
fot. Dariusz Opioła