Badacze kryształów spotykają się w Warszawie
Kilkudziesięciu naukowców polskiego pochodzenia, ze ścisłej czołówki badaczy zajmujących się kryształami, weźmie udział w konferencji "Multi-Pole", która rozpocznie się w niedzielę w Warszawie. Wśród prelegentów będzie m.in. noblistka prof. Ada Yonath.
Nazwa konferencji „Multi-Pole” jest grą słów – po angielsku „multi Poles” oznacza wielu Polaków, a „multipole” – urządzenia stosowane w krystalografii oraz wielobiegunowość, gdyż naukowcy uczestniczący w wydarzeniu w większości mają polskie korzenie i pracują zarówno w Polsce, jak i na całym świecie.
Krystalografia to dział nauki zajmujący się opisem, klasyfikacją i badaniem struktury kryształów. – Stanowi pogranicze nauk przyrodniczych, od fizyki po biologię i medycynę, z dużą dozą matematyki, a w tych dyscyplinach jesteśmy szczególnie dobrzy – powiedział PAP jeden z organizatorów konferencji prof. Mariusz Jaskólski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Konferencja, która potrwa do 13 maja, jest organizowana w ramach podsumowania Międzynarodowego Roku Krystalografii 2014. Choć osią spotkania jest krystalografia, to obejmuje ono wszystkie obszary, które dotyczą badań nad strukturą materii, z naciskiem na biologię strukturalnej i chemię strukturalną. – Program naukowy konferencji jest rewelacyjny – zapewnił prof. Jaskólski. Dodał, że w Polsce od dawna istniała bardzo dobra szkoła krystalograficzna i tradycja solidnego kształcenia w tej dziedzinie. – Gros sławnych polskich krystalografów jest – niestety – poza Polską. Polscy krystalografowie, choć rozproszeni po świecie, trzymają się razem, co też jest ewenementem na tle naszych cech narodowych – podkreślił prof. Jaskólski.
Jednym z najbardziej spektakularnych sukcesów polskich krystalografów są osiągnięcia prof. Jaskólskiego i pochodzącego z Polski dr. Alexandra Wlodawera z USA. Ich opublikowane w 1989 roku w czasopiśmie „Nature”, a potem także w „Science” odkrycia przyczyniły się do powstania leków dla chorych na AIDS w ekspresowym tempie siedmiu lat. Ale na tym ich współpraca się nie skończyła. Pracowali nad kolejnymi wirusami i razem określili np. struktury proteaz pochodzących m.in. z wirusa HTLV (powodującego białaczkę), a także strukturę bakteryjnych asparaginaz, istotnych w leczeniu białaczki limfoblastycznej u dzieci.
W środowisku naukowym mówi się, że Jaskólski i Wlodawer za swe osiągnięcia w badaniu struktury białek wirusa HIV „otarli się o Nobla”. Pod koniec kwietnia za swe badania otrzymali pierwszą Polsko-Amerykańską Nagrodę Naukową, przyznawaną wspólnie przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej (FNP) oraz American Association for the Advancement of Science (AAAS).
Dr Wlodawer również będzie jednym z prelegentów warszawskiej konferencji.
Wykład inauguracyjny (11 maja) wygłosi zaś izraelska badaczka prof. Ada Yonath, która w 2009 r. otrzymała Nagrodę Nobla z chemii za prace nad strukturą i funkcją rybosomu. Dziadkowie i rodzice prof. Yonath wyemigrowali z Polski do Izraela w latach 30. XX w., a przedtem mieszkali w Zduńskiej Woli.
Yonath ponad 30 lat temu była pionierką w dziedzinie badań maszynerii biosyntezy białek za pomocą krystalografii. Jej odkrycia dały początek kriobiokrystalografii i wciąż przyczyniają się do opracowywania przez naukowców nowych antybiotyków. Jest też autorką żartobliwego terminu „polska mafia krystalograficzna”, oddającego skalę sukcesów, jakie w tej dziedzinie nauki odnoszą Polacy.
Konferencję organizują: Polska Akademia Nauk, Polskie Towarzystwo Krystalograficzne, Polskie Towarzystwo Promieniowania Synchrotronowego, Poznańskie Konsorcjum RNA, Towarzystwo Naukowe Warszawskie.(PAP)
ekr/ agt/
Data publikacji:11.05.2015 r.
