Jest potrzebna niemal wszędzie, w biznesie i ekonomii, nauce i technice, bo tylko dzięki wspólnym działaniom można osiągnąć więcej. Synergia, bo o niej mowa, jest także pożądana w wysiłkach na rzecz zatrudnienia osób z niepełnosprawnością. A do zrobienia, czy raczej nadrobienia jest wiele: Polska zajmuje niechlubne 5. miejsce w Europie pod względem bierności zatrudnienia osób z niepełnosprawnością.
O wyzwaniach, które stoją przed pracownikami a przede wszystkim przed pracodawcami dyskutowano na spotkaniu „Szanse. Dostępność. Partnerstwo. Osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy – okrągły stół z okazji Dnia Przedsiębiorczości” zorganizowanym przez Karkonoski Sejmik Osób Niepełnosprawnych (KSON). Odbyło się ono 21 czerwca w Centrum Dialogu Społecznego w Warszawie. Wzięli w nim udział przedstawiciele instytucji państwowych m.in. PFRON, ZUS, NIK (który przygotował raport nt. zatrudniania osób z niepełnosprawnością) oraz organizacji pozarządowych i związków pracodawców. Przypomnijmy, że powstały w 2001 roku KSON jest związkiem stowarzyszeń i innych osób prawnych działającym m.in. rzecz aktywizacji zawodowej i społecznej osób z niepełnosprawnością.
Stół nie był wprawdzie okrągły a prostokątny, ale to nie przeszkodziło uczestnikom spotkania, by podjąć rzeczową dyskusję i podzielić się informacjami, spostrzeżeniami a także pokazać z własnej perspektywy, co można i warto robić, by rynek pracy, zwłaszcza otwarty, stał się przyjazny dla olbrzymiej grupy przynajmniej potencjalnych pracowników. Oprócz bowiem 4 mln. tzw. prawnych (czyli posiadających orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie z nim równoważne), co najmniej drugie tyle Polaków można uznać za osoby z niepełnosprawnością pod względem biologicznym. I choć wiadomo, że tylko część z nich może i chce podjąć pracę, to nadal wielu pracodawców nie jest im przychylnych. Problem tkwi też w samych instytucjach zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami – każdego roku zaledwie 2 proc. uczestników zakładów aktywności zawodowej przechodzi na otwarty rynek pracy.
O zatrudnianiu osób z niepełnosprawnością rozmawiano w ostatnich miesiącach w samej tylko Warszawie dwukrotnie – podczas kongresów „Biznes Odpowiedzialny Społecznie” oraz „Inclu(vi)sion: nowa wizja otwartego rynku pracy dla osób z niepełnosprawnościami”, których obrady relacjonowaliśmy na łamach „Naszych Spraw” (https://naszesprawy.eu/aktualnosci/ten-kongres-jest-nowym-otwarciem/, https://naszesprawy.eu/aktualnosci/bezpieczne-wlaczenie-osob-z-niepelnosprawnoscia-szansa-dla-rynku-pracy/ ). Podczas tego spotkania zwrócono jednak szczególną uwagę nie tylko na znane wszystkim bariery w zatrudnianiu stawiane przez pracodawców, ale także te tkwiące w osobach z niepełnosprawnościami: przede wszystkim niską samoocenę i niechęć do podejmowania nowych wyzwań. To szczególnie problem ludzi młodych, którzy nie chcą „dorosnąć” i wziąć odpowiedzialności za swoje życie, również to zawodowe.
Kolejną barierę, którą są, choć już rzadziej niż 10-20 lat temu, niskie kompetencje, udaje się coraz częściej wyeliminować dzięki projektom wdrażanym przez organizacje pozarządowe, m.in. właśnie przez organizatora spotkania – KSON.
Zatrudnienie znacznie większej niż dotychczas liczby osób z niepełnosprawnością może być panaceum na coraz bardziej odczuwany brak pracowników w wielu sektorach, zwłaszcza tych, którzy posiadają wysokie kwalifikacje, specjalistów z różnych dziedzin, dla których należy jedynie dostosować miejsca pracy. Dziś jest jedyny i najlepszy moment na zwiększenie aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością – to bardzo ważne stwierdzenie, które padło w czasie tego spotkania.
Zwieńczeniem obrad okrągłego stołu było podpisanie porozumienia o współpracy KSON z organizacjami pracodawców na rzecz aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością. Sygnatariuszami tego porozumienia, obok KSON i CSI Projekty (firmą zajmująca się pozyskiwaniem, koordynowaniem i rozliczaniem projektów finansowanych ze środków zewnętrznych) są: Związek Pracodawców i Przedsiębiorców, Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza, Warszawska Izba Gospodarcza a także Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”.
– Porozumienie jest zaledwie kartką papieru, na której wypisano jego cele. Najważniejsze jest wszakże to, co nazwaliśmy synergią kilku elementów składających się na aktywizację społeczną i zawodową środowiska osób z niepełnosprawnością – powiedział Stanisław Schubet, prezes zarządu KSON. – To druga już konferencja poświęcona tej problematyce, a my wyczerpaliśmy zaledwie 30 proc. tematu. Proszę zwrócić uwagę, że mówiliśmy nie tylko o tym, co dzieje się poza burtą środowiska osób z niepełnosprawnością, czyli o tzw. instrumentach rynku pracy, PFRON, ZUS i innych instytucji, w tym ministerstw. Mówiliśmy także o tym, że część winy za taki stan zatrudnienia ponoszą same osoby z niepełnosprawnością, które niestety, zwłaszcza jeśli chodzi o ludzi nieco starszych są nieco roszczeniowi, bardzo biorczy, niedostosowani do współczesnego rynku pracy. Rolą psychologów i trenerów pracy jest, aby tę dostępność im zapewnić – diagnozował Schubert.
– Podpisane przez nas porozumienie ma przede wszystkim stworzyć dogodne warunki dla rozwoju instytucji otwartego rynku pracy i normalnej ciągłości między warsztatami terapii zajęciowej, zakładami aktywności zawodowej, chronionego rynku pracy, jeżeli taki jeszcze jest, aż do otwartego rynku pracy To bardzo trudny proces, ale dzisiaj jest on łatwiejszy do przeprowadzenia, ponieważ zarówno u tych dużych przedsiębiorców, jak i u tych małych czyli tzw. small biznesu, rąk do pracy brakuje. Zatem pracodawcy są zmuszeni do sięgania do tych rezerw, które są dostępne, czyli pozyskanie osób z niepełnosprawnością. A jak się okazuje, te osoby są bardzo wiernymi i oddanymi pracownikami. Kształtowanie przyjaznych postaw współpracowników przez same osoby z niepełnosprawnością, jeżeli nam się uda, będzie naszym sukcesem. A myślę, że się uda, bo, mamy w tym już co najmniej kilkunastoletnią praktykę w 22-letniej już historii KSON – zapewniał prezes Karkonoskiego Sejmiku.
Organizatorzy zapowiedzieli już kolejne spotkanie okrągłego stołu, które odbędzie się za kilka miesięcy również w Warszawie.
dr Halina Guzowska, fot. mat. prasowe, autorka
Data publikacji: 03.07.2023 r.
