„Uczelnia dostępna” pożądanym kierunkiem. Studiowanie bez barier

Trwa realizacja projektów zgłoszonych do trzeciej edycji konkursu „Uczelnia dostępna”. Ich celem jest likwidacja barier do kształcenia na poziomie wyższym. Wnioskodawcy dokonali już sporo istotnych zmian w różnych obszarach. W nadchodzących tygodniach zostaną wprowadzone kolejne udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami.

Od jesieni 2021 r. znane są wyniki trzeciej edycji konkursu „Uczelnia dostępna”, jednego z działań w ramach rządowego programu Dostępność plus. Wówczas Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ogłosiło, że złożono 69 wniosków o dofinansowanie. 50 z nich oceniono pozytywnie, a uczelniom przydzielono łącznie ponad 110 mln zł. I właśnie część z tych projektów prezentujemy poniżej.

Wcześniej przedstawiliśmy wybrane pomysły z pierwszej (https://naszesprawy.eu/edukacja/uczelnia-dostepna-przynosi-efekty-egzamin-z-likwidowania-barier-czesc-i/, https://naszesprawy.eu/edukacja/uczelnia-dostepna-przynosi-efekty-egzamin-z-likwidowania-barier-czesc-ii/ i https://naszesprawy.eu/edukacja/uczelnia-dostepna-zdaje-egzamin-edukacja-bez-dyskryminacji/) oraz drugiej edycji konkursu (https://naszesprawy.eu/edukacja/konkurs-uczelnia-dostepna-imponujace-plany-wnioskodawcow/). Pod koniec 2019 r. zadecydowano o przyznaniu 85 szkołom wyższym dofinansowania w łącznej wysokości przeszło 300 mln zł. Z kolei w 2020 r. na 33 uczelnie podzielono ponad 144 mln zł.

Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie
112 punktów, a więc najwięcej w trzecim naborze konkursu, uzyskały 2 projekty. Jednym z nich jest „DOSTĘPN[AT]. Zwiększenie dostępności Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie”. Zakłada on dokonanie zmian w stolicy oraz w Białymstoku. Całkowity koszt realizacji zaplanowanych zadań wyniesie ponad 985 tys. zł.

– Dzięki tej inicjatywie, po raz pierwszy uczelnia miała możliwość wszechstronnego i kompleksowego przemyślenia różnych obszarów swojej aktywności pod kątem potrzeb osób o szczególnych potrzebach, w tym z niepełnosprawnościami. Dało nam to inspirację do wdrożenia różnych procedur i rozwiązań służących wyrównywaniu szans w dostępie do edukacji na poziomie wyższym – informuje Anna Lach, pełnomocniczka rektora AT ds. dostępności.

Dotychczas przeprowadzono szereg konsultacji eksperckich. Dotyczyły one dostępności cyfrowej, procedur administracyjnych oraz kształcenia. Wypracowane zostały rekomendacje i zalecenia, a także wzory nowych dokumentów. Na finiszu są prace nad kompleksowym projektem systemu informacji przestrzennej oraz projektem budowlanym. Ten ostatni przewiduje m.in. utworzenie dostępnego wejścia do głównego gmachu Akademii przy ul. Miodowej w Warszawie. Ponadto zwiększy się liczba dostępnych toalet w uczelnianych budynkach w stolicy oraz Białymstoku.

– Kolejny duży obszar projektu to szkolenia przeznaczone dla kadry administracyjnej i dydaktycznej. Mamy już osoby posługujące się językiem migowym w stopniu zapewniającym podstawową komunikację. Są też takie, które umieją przygotować audiodeskrypcję i opracować napisy dla niesłyszących – zaznacza pełnomocniczka rektora AT ds. dostępności.

Kadra kierownicza poznała zasady projektowania uniwersalnego przy tworzeniu inwestycji. Pracownicy administracji nabyli kompetencje w zakresie tworzenia dostępnych dokumentów oraz dostępnych treści cyfrowych. Przewidziane są jeszcze wszechstronne szkolenia z zasad komunikacji z osobami z różnymi rodzajami niepełnosprawności.

Uczelnia udostępnia w internecie treści, w tym np. nagrania spektakli, a coraz więcej z nich jest od razu z audiodeskrypcją i napisami. Projekt przewiduje zakup urządzeń do bibliotek w Warszawie i Białymstoku. Mają one dać szansę na wygodniejsze i efektywniejsze korzystanie z zasobów przez osoby z niepełnosprawnościami wzroku czy narządów ruchu.

– Akademia Teatralna myśli o dostępności nie tylko w kontekście samych studiów. Uczelnia jest bowiem też producentem i organizatorem wydarzeń artystycznych i kulturalnych. Realizujemy projekt w ścieżce mini, nie ma on więc spektakularnego zasięgu. Zainicjował jednak proces, który z pewnością będzie kontynuowany w kolejnych latach. A to największy zysk – podkreśla Anna Lach.

Wyższa Szkoła Logistyki w Poznaniu
112 punktów uzyskał również projekt „WSL UCZELNIĄ DOSTĘPNĄ – program likwidacji barier w dostępie do kształcenia dla osób z niepełnosprawnościami w Wyższej Szkole Logistyki z siedzibą w Poznaniu”. Na zadania zaplanowane w ścieżce mini przygotowano ponad 1,028 mln zł.

– Dla WSL największą zaletą tej inicjatywy jest to, że stanowi bazę do dalszego zapewnienia dostępności we wszystkich obszarach. Projekt pozwala na przeprowadzenie szkoleń nauczycieli akademickich, kadry kierowniczej i pracowników administracji. To zajęcia mające na celu podniesienie świadomości na temat OzN – informuje Adam Panowicz, pełnomocnik ds. osób z niepełnosprawnościami z WSL w Poznaniu.

Uczelnia rozpoczęła współpracę z największymi firmami z branży TSL w zakresie zatrudniania studentów z niepełnosprawnościami i poprawy warunków pracy pod kątem osób z orzeczeniami. Realizacja projektu doprowadziła do uruchomienia Biura ds. Osób z Niepełnosprawnościami. Przy nim funkcjonuje wypożyczalnia sprzętu i urządzeń specjalistycznych, które ułatwiają proces uczenia się i nauczania.

– Ponadto zatrudniono psychologa oraz asystenta dydaktycznego. Zainstalowano tabliczki informacyjne z napisami w alfabecie Braille’a, ścieżki prowadzące, a także podjazd dla wózków. Poprawiono dostępność cyfrową strony internetowej uczelni – wylicza pełnomocnik ds. OzN.

Obecnie trwają prace nad poprawieniem dostępności procedur, które usprawnią naukę i pracę osobom z niepełnosprawnościami. Bardzo ważnym dla WSL etapem będzie wdrożenie nowej w pełni funkcjonalnej platformy. Ona pozwoli dydaktykom na tworzenie i udostępnianie materiałów w formie elektronicznej, egzaminowanie online, prowadzenie zajęć na żywo, a także udostępnianie nagranych wykładów.

Pandemia wymusiła korekty w harmonogramie szkoleń pracowników. Uczelni zależało na tym, aby te zajęcia odbyły się w formie stacjonarnej.
– Największą zmianą dzięki projektowi jest dostrzeganie potrzeb OzN i reagowanie na nie przez pracowników dydaktycznych i administracyjnych. Ponadto odnotowaliśmy zapotrzebowanie na kontakt i wsparcie psychologa, w szczególności w okresie pandemii i bezpośrednio po niej – podsumowuje Adam Panowicz.

Akademia Nauk Stosowanych w Tarnowie
„P-ełne W-sparcie S-tudentów Z niepełnosprawnością w Tarnowie” to jeden z wysoko ocenionych projektów w trzecim naborze konkursu. Wnioskodawcą była Państwowa Wyższa Szkołą Zawodowa w Tarnowie, która 1 marca 2022 r. została przekształcona w Akademię Nauk Stosowanych. Koszty zaplanowanych zmian wyniosą przeszło 4,043 mln zł.

– Ta inicjatywa ma na celu poprawę dostępności wśród studentów i pracowników z niepełnosprawnością, wprowadzenie zmian organizacyjnych, a także podniesienie świadomości i kompetencji pracowników uczelni z zakresu niepełnosprawności. Dzięki realizacji projektu, uczelni udało się zniwelować szereg barier w zakresie dostępności architektonicznej, komunikacyjnej, narzędzi informatycznych i procedur kształcenia – podkreśla Arkadiusz Kolak, kanclerz ANS w Tarnowie.

W ramach przeprowadzonych działań zmodyfikowano istniejące procedury i strukturę organizacyjną. To zaowocowało wzmocnieniem pozycji pełnomocnika rektora ds. osób niepełnosprawnych. Wymieniono dwie windy, a pozostałe dostosowano do obecnych wymogów ułatwiających dostęp dla OzN. Ponadto wyremontowano podjazdy oraz wymieniono drzwi wejściowe na przesuwne. Uczelnia zakupiła i zainstalowała pętle indukcyjne, a także sprzęt komputerowy i audiowizualny. Jest on wykorzystywany do prowadzenia zajęć zdalnych oraz stacjonarnych.

– W ramach projektu odbyły się również szkolenia dla pracowników dydaktycznych i administracyjnych uczelni. Były one doskonałą okazją do podniesienia kompetencji z zakresu nowoczesnych metod edukacji oraz przybliżenia potrzeb osób z różnymi niepełnosprawnościami w kontekście ich funkcjonowania w środowisku akademickim – informuje kanclerz ANS w Tarnowie.

Uczestnicy tych zajęć uzyskali wiedzę na temat niepełnosprawności i podnoszenia standardu pracy w procesie obsługi studenta. Nie zabrakło tematyki dotyczącej pokonywania lęku przed kontaktem z OzN, jak również przełamywania barier mentalnych i edukacyjnych.

Kujawska Szkoła Wyższa we Włocławku
Blisko 4,1 mln zł ma kosztować realizacja projektu „Dostępna KSW – kompleksowy program likwidacji barier w dostępie do kształcenia dla osób z niepełnosprawnościami w Kujawskiej Szkole Wyższej we Włocławku”. Zakłada on m.in. wsparcie zmian organizacyjnych na uczelni, zwiększenie dostępności architektonicznej i komunikacyjnej, a także wdrożenie informatycznych narzędzi. Plan obejmuje też umieszczenie zapisów dotyczących realizacji działań na rzecz OzN w Strategii KSW. Mowa również o wprowadzeniu do programów nauczania modyfikacji wyrównujących szanse studentów z niepełnosprawnościami.

– Spośród przewidzianych działań dokonaliśmy zakupu i montażu sprzętu informatycznego oraz nowej windy towarowej, która umożliwia przewóz OzN. Ona jest wyposażona w dźwiękowy system informacji, wskazujący głosowo m.in. numer kondygnacji – opisuje Ewa Murszewska, pełnomocnik rektora KSW ds. osób niepełnosprawnych.

W ramach projektu uczelnia wdrożyła system dziekanatowy, platformę językową, a także system e-wnioski. Obecnie w trakcie realizacji jest zadanie związane z montażem oznaczeń poziomych i pionowych m.in. na korytarzach oraz drzwiach. Napisy w alfabecie Braille’a mają stanowić udogodnienie dla osób niewidomych i niedowidzących. Wśród oczekiwanych efektów jest podniesienie świadomości i kompetencji kadry KSW w zakresie edukacji włączającej. Przewidziane są szkolenia dla pracowników dydaktycznych i administracyjnych, dotyczące savoir-vivre’u oraz wsparcia psychologicznego.

– Harmonogram prac i działań został dostosowany do zmieniającej się sytuacji wynikającej m.in. z pandemii. Jednak nie zakłóciło to terminowej realizacji projektu. Dążymy nie tylko do tego, aby zapewnić dostępność procesu kształcenia i działalności naukowej szerszej grupie studentów z niepełnosprawnościami. Chcemy też zwiększyć dostępność uczelni dla pracowników z niepełnosprawnościami – informuje Ewa Murszewska.

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Czołową dziesiątkę najwyżej ocenionych projektów w trzecim naborze zamyka „AWFiS w Gdańsku uczelnią dostępną”. Wnioskodawca zakłada realizację zadań o wartości ponad 4,12 mln zł.

– Pokazujemy, że w ramach uczelni sportowej też funkcjonują i to całkiem dobrze OzN. Ponadto Akademia zaczęła otwierać się na nowe kierunki studiów, nie tylko te związane ze sportem. To spowodowało zwiększony napływ studentów również z niepełnosprawnościami, zarówno tych z orzeczeniem, jak i bez niego – podkreśla Mikołaj Polak, rzecznik prasowy AWFiS w Gdańsku.

Do potrzeb OzN dostosowane zostały strona internetowa oraz kolejna toaleta w budynku głównym uczelni. Lada dzień nastąpi montaż tablic tyflograficznych i wdrożenie aplikacji do prowadzenia kodami QR po AWFiS. Z kolei 25 kwietnia br. rozpoczęto realizację jednego z kluczowych przedsięwzięć projektu. – zaimplementowanie Systemu Bibliotecznego dla potrzeb OzN.

Jak informuje Mikołaj Polak, trwa wyłanianie wykonawcy dla działania związanego z wymianą windy w budynku będącym częścią AWFiS. Przygotowywane jest również postępowanie przetargowe na zakup sprzętu komputerowego i multimedialnego. Celem tych działań jest zwiększenie dostępności dla OzN do sal dydaktycznych i Biblioteki Głównej.

W ramach projektu nastąpi dostawa pętli indukcyjnych do dziekanatów oraz mobilnych pętli indukcyjnych do wykorzystania w salach wykładowych. Przewidziany jest również cykl szkoleń podnoszących świadomość kadr uczelni. Zajęcia będą dotyczyć komunikacji i savoir-vivre’u, a także wsparcia psychologicznego wobec OzN.

– W praktyce już zwiększyła się dostępność uczelni w zakresie architektonicznym i cyfrowym, a kolejne działania są w toku. Dla nas to duży krok naprzód i punkt wyjścia do dalszych zmian – wyjaśnia rzecznik AWFiS.

Podhalańska Państwowa Uczelnia Zawodowa w Nowym Targu
Do października br. potrwa realizacja projektu „PPUZ w Nowym Targu uczelnią bez barier”. Obejmuje on 6 obszarów: strukturę organizacyjną, architekturę, technologie wspierające, procedury, rodzaje wsparcia edukacyjnego oraz szkolenia. Koszt zaplanowanych zadań wyniesie ponad 4,077 mln zł.

– Celem tej inicjatywy jest wzrost dostępności PPUZ w Nowym Targu, wdrożenie zmian organizacyjnych w uczelni oraz podniesienie kompetencji kadry. Realizowane są zadania w każdym obszarze, m.in. wsparcie zdrowia psychicznego, doradcy zawodowego, logopedy, asystenta dydaktycznego – opisuje Katarzyna Wysocka, asystent kierownika projektu z PPUZ w Nowym Targu.

Uczelnia dąży do zwiększenia dostępności architektonicznej i komunikacyjnej, stąd m.in. zakup foteli ewakuacyjnych. Ponadto prowadzone są działania z zakresu wsparcia edukacyjnego. Cyklicznie odbywają się szkolenia, których celem jest podniesienie świadomości z zakresu dostępności dla OzN. Został też opracowany poradnik dla nauczycieli akademickich dotyczący zapewnienia studentom z niepełnosprawnościami warunków do pełnego kształcenia.

Jak informuje Katarzyna Wysocka, ostatnio uruchomiono postępowanie przetargowe. Dotyczy ono wdrożenia systemu informatycznego oraz dostawy sprzętu, dostosowanych do potrzeb OzN. Ponadto planowane są działania związane z oznaczeniem graficznym budynków.

W kolejnych miesiącach kontynuowane będzie wsparcie studentów realizowane w ramach struktury organizacyjnej. Plany obejmują m.in. zapewnienie doradcy logopedycznego, pracownika weryfikującego i opracowującego modyfikację struktury uczelni, psychologa, asystenta dydaktycznego oraz doradcy zawodowego. Zorganizowane zostaną kolejne szkolenia.

– W dalszym ciągu będą wdrażane procedury mające na celu zwiększenie jakości i zakresu działań realizowanych przez PPUZ w Nowym Targu. Dzięki udziałowi w projekcie, uczelnia oraz pracownicy zwiększyli świadomość dotyczącą dostępności oraz potrzeb OzN. Z kolei studenci uzyskali wsparcie w zakresie zmian organizacyjnych, architektonicznych i komunikacyjnych – zaznacza Katarzyna Wysocka.

Zobacz galerię…

Marcin Gazda, fot. udostępnione przez uczelnie

Data publikacji: 01.06.2023 r